Vì vậy mà, trang Du lịch Tây Bắc đưa ra giới thiệu 4 loại gia vị đặc trưng của ẩm thực Tây Bắc dưới đây:
1. Hạt Mắc khén
Gia vị được coi là linh hồm của ẩm thực Tây Bắc chính là Mắc khén. Đây là loại gia vị khá phổ biến và được sử dụng trong nhiều món ăn của đồng bào dân tộc Thái ở khu vực này.
Mắc khén là một loại hạt thuộc họ hồi, có tinh dầu và hương thơm đặc trưng. Khi ăn, Mắc khén mang lại cảm giác cay nồng, phù hợp với nhiều món ăn đặc sản, thường được dùng để làm đồ chấm hoặc tẩm ướp các món nướng. Hạt Mắc khén có thể sử dụng được ở dạng khô, rang vàng và để nguội, hoặc xay thành bột mịn.
2. Lá Mắc mật
Lâu nay lá Mắc mật vẫn được biết đến là một loại gia vị được dùng để chế biến các món ăn. Đây là loài cây có hoa thuộc họ Cửu lý hương, từ ‘mắc mật” được dịch từ tiếng Tày – Nùng có nghĩa là “quả ngọt”.
Lá Mắc mật có tinh dầu thơm nên được dùng trong các món quay, nướng, hấp, kho… Trong lá có hàm lượng protein, sắt, mangan, canxi rất cao. Lá Mắc mật còn có tác dụng lợi mật, kích thích tiêu hóa, bảo vệ gan.
3. Chẳm chéo
Chẳm chéo là món chấm truyền thống của người Thái, được dùng để chấm cùng nhiều loại món ăn khác nhau như luộc, nướng và các loại hoa quả. Món ăn này có sự kết hợp tinh tế của nhiều loại gia vị.
Chẳm chéo được cấu thành từ các nguyên liệu chính như Mắc khén, hạt Dổi, ớt tươi, gừng, tỏi, các loại rau thơm, muối hoặc bột canh. Sự hòa quyện của những thành phần này tạo nên một hương vị độc đáo và lạ lẫm.
Chẳm chéo đã trở thành một món ăn đặc sản, để lại ấn tượng khó quên đối với du khách khi được thưởng thức. Điều này là bởi những hương vị đậm đà, tinh tế mà món ăn này mang đến.
4. Hạt Dổi
Dổi không chỉ là một loại cây lâm nghiệp, mà hạt của nó còn là một loại gia vị rất phổ biến ở khu vực Tây Bắc. Hạt Dổi tươi có màu đỏ đẹp mắt, khi được phơi sẽ chuyển sang màu nâu sẫm và hạt trở nên săn chắc hơn.
Tương tự như Mắc khén, hạt Dổi là một loại gia vị lý tưởng để ướp các món nướng hoặc làm thịt gác bếp. Tuy nhiên, so với Mắc khén, hạt Dổi cần phải được nướng trên than hồng rồi mới giã nhỏ để sử dụng.
Cần lưu ý rằng, sau khi giã hay nướng, hạt Dổi không thể giữ được hương vị lâu, do đó thường được chế biến ngay khi cần dùng. Ngoài việc dùng để ướp các món nướng, hạt Dổi cũng được sử dụng trong món canh măng và để làm nên hương vị độc đáo của món chẳm chéo.
Tuy nhiên, hạt Dổi khá ít được sử dụng, đặc biệt là hạt Dổi rừng rất khó kiếm và có giá thành cao, vì vậy việc sử dụng hạt Dổi chưa thực sự phổ biến và nhiều người ở những vùng khác chưa được biết đến.
