1. Dàn ý phân tích cảnh ra trận trong bài thơ Việt Bắc -Tố Hữu
A. Mở bài
Giới thiệu tác giả tác phẩm
B. Thân bài
- Giới thiệu chung: 12 câu thơ là sự dũng cảm của dân tộc ta trong kháng chiến chống Pháp. Đồng thời cũng là thú vui thắng lợi. Đoạn thơ mang cảm hứng sử thi rõ nét.
- 8 câu đầu là ý thức về cuộc chiến đấu
+ Hình ảnh hàng nghìn, hàng vạn người lính và người dân cùng ra trận với thông điệp từ
+ Các hình ảnh so sánh như "đất rung ầm ầm", gợi tả khí thế hào hùng của đoàn quân
+ Quân nhân "trùng trùng" diễn tả một đoàn tàu quân hùng hậu, trải dài vô tận
+ Với hình ảnh ẩn dụ đầu súng cao, ánh sao trời đó là lý tưởng cách mạng, ý chí vươn lên của dân tộc Việt Nam
+ Hình ảnh về Công Đoàn
+ Đuốc đỏ chính là hình ảnh ngọn lửa trong đêm xung trận, đó cũng là khí phách ý thức quyết đấu của những người lính trên chiến trường
+ Bước chân, ngọn lửa ý chí sắt đá của dân tộc Việt Nam được truyền cảm hứng
- Hình ảnh đoàn xe ra trận
+ Ngàn đêm sương mù dày đặc diễn tả những đêm ngày nô lệ tăm tối, khó khăn vất vả
+ Đèn pha bật sáng chính là ánh sáng của Đảng, của cách mạng của lý tưởng
+ Hình ảnh so sánh là biểu tượng cho một tương lai tươi sáng, ý thức và niềm tin chiến thắng, niềm vui chiến thắng trên mọi miền đất nước
+ Liệt kê hàng loạt các địa danh chiến thắng khắp mọi miền đất nước, từ hân hoan thể hiện niềm vui sướng của quân và dân ta trước chiến thắng
+ Nhịp thơ nhanh, rộn ràng vui tươi
C. Kết bài
Nêu cảm nhận khái quát
2. Phân tích cảnh ra trận trong Việt Bắc của Tố Hữu
Trong nền văn học Việt Nam, thơ ca cách mạng chính là chủ đề và là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ, nhà văn và Tố Hữu cũng nằm trong số những nhà thơ nhà văn viết về kháng chiến. Một trong những tác phẩm nổi tiếng của ông viết về kháng chiến đó chính là Việt Bắc. Đặc biệt là hình ảnh đoàn quân ra trận với những chiến thắng vẻ vang.
Ngay từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp mà đỉnh cao là cách mạng Tháng Tám, Tố Hữu được coi là điển hình của một tuổi trẻ không ngại gian khổ, hy sinh, hăng hái, dám dấn thân vào sự nghiệp giải phóng đất nước với con tim sục sôi và ý chí của mình. Tố Hữu được coi là lá cờ đầu của nền văn học Việt Nam. Ông để lại cho nền văn học Việt Nam những giá trị văn chương phong phú, đa dạng với phong cách nghệ thuật độc đáo mang tính trữ tình chính trị sâu sắc, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Việt Bắc chính là tác phẩm tổng kết một chặng đường lịch sử gian lao và anh hùng của cuộc kháng chiến chống Pháp suốt 10 năm năm dài dằng dẵng. Bên cạnh những đoạn thơ trữ tình ngọt ngào ta bắt gặp khúc hùng ca đầy khí thế của quân và dân ta qua bức tranh Việt Bắc ra quân:
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên
Ngay ở những câu thơ đầu tiên, tác giả đã miêu tả con đường Việt Bắc đồng thời nói lên khí thế anh dũng của người chiến sĩ khi ra trận
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Những con đường Việt Bắc cũng chính là những nẻo đường cách mạng của dân tộc đã đi đến thắng lợi, vẻ vang. Con đường chính là hình ảnh quen thuộc ta có thể thấy trong những trang thơ của Tố Hữu. Đó là biểu tượng về con đường cách mạng, khí thế hào hùng của dân tộc được thể hiện qua hàng loạt các từ "đêm đêm", "rầm rập", "điệp điệp", "trùng trùng". Đoạn thơ diễn tả không gian rộng lớn "Những đường Việt Bắc" và thời gian dài "đêm đêm" của cuộc kháng chiến vĩ đại, trường kỳ. Hình ảnh ấy chính là một cuộc duyệt binh hùng tráng, khí thế được cảm nhận bằng âm thanh rầm rập, diễn tả chế độ mạnh của bước chân. Giúp người đọc hình dung được nhịp độ khẩn trương, gấp gáp của một số lượng đông đảo cùng hành quân về một hướng. Tất cả tạo thành một sức mạnh tổng hợp, làm rung chuyển mặt đất. Với hình ảnh thơ giàu màu sắc thần thoại trên con đường ấy, cả nước cùng ra trận, tất cả đã khắc họa đoàn quân đông đảo sẵn sàng cống hiến hết mình cho thắng lợi.
Tuy điều kiện vật chất còn thiếu thốn nhưng đoàn quân chính là hình ảnh tượng trưng cho sự trưởng thành vượt bậc của quân đội ta trong cuộc kháng chiến. Hình ảnh tươi sáng ấy kết hợp cùng với hình ảnh chiếc mũ nan giản dị, tạo nên vẻ đẹp bình dị, cao cả trong những đêm dài hành quân chiến đấu ấy. Ở đầu súng của mỗi người lính ngời ngời ánh sao. Đó là ánh sao hiện thực trong đêm tối, nhưng đó cũng là hình ảnh ẩn dụ ánh sao của lý tưởng cách mạng đưa người lính người chiến sĩ tới với ánh sáng của giác ngộ cách mạng. Hình ảnh đó ta có thể thấy trong bài thơ Đồng Chí của nhà thơ Chính Hữu
Đầu súng trăng treo
Nếu Trăng trong Đồng Chí là hình ảnh tượng trưng cho khát vọng hòa bình thì ánh sao ở Việt Bắc là biểu tượng của lý tưởng cách mạng, của niềm lạc quan chiến thắng trong tâm hồn người ra trận. Khí thế mạnh mẽ của quân đội còn được tác giả khắc họa bằng lối nói phóng đại
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay
Những bó đuốc được soi đường đã làm bừng sáng lên hình ảnh đoàn quân tiếp tế, kiên cường vượt núi cao, đảm bảo sức mạnh vật chất cho bộ đội chiến đấu. Các từ ngữ chỉ số nhiều kết hợp với các động từ "đỏ đuốc", "bước chân" đã khơi gợi lên sự nhiệt tình, hăng hái và sức mạnh khiến thiên nhiên phải gục ngã của những đoàn dân công. Với sức mạnh của họ, bạt núi san rừng và tinh thần làm việc không kể ngày đêm. Trong dân gian có câu tục ngữ "Chân cứng đá mềm". Với tài năng thơ trữ tình chính trị của mình, Tố Hữu đã chuyển thành "bước chân nát đá". Điều đó khẳng định ý chí phi thường và sức mạnh to lớn của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta theo lời Bác Hồ nói đó chính là cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, phát huy cao độ sức mạnh toàn dân tộc và chiến đấu cho sự nghiệp chính nghĩa. Vì vậy đây là cuộc kháng chiến nhất định sẽ chiến thắng.
Từ những đêm Việt Bắc ta có thể thấy về một tương lai dân tộc hòa bình, ấm no
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên
Hình ảnh những đoàn xe ra trận với những ánh sáng của chiếc đèn soi sáng đêm đen. Ánh sáng ấy như diễn tả một tương lai tươi sáng của dân tộc. Tác giả đã rất thành công khi sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh. Nhờ có sức mạnh của con người với lý tưởng cao đẹp mà bất kể kẻ thù nào cũng có thể đánh thắng. Điều đó thể hiện khí thế sôi nổi, hào hùng, niềm vui sướng, tin tưởng tuyệt đối vào ngày mai chiến thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân
Đoạn thơ trên như một dấu gạch nối nói về những ngày chiến đấu đầy gian khổ, hào hùng với tinh thần quyết chiến, quyết thắng của toàn dân tộc. Đồng thời đó là ước mơ tươi đẹp về một tương lai, về một nước Việt tươi sáng. Nhà thơ đã nói lên niềm mong muốn đền đáp ơn nghĩa với những con người thủy chung, son sắc, hi sinh cho cách mạng và kháng chiến. Với âm điệu sôi nổi, dồn dập, mạnh mẽ, sử dụng nhiều hình ảnh phóng đại đoạn thơ chính là hình ảnh tiêu biểu cho phong cách thơ trữ tình của nhà thơ Tố Hữu.
Qua đoạn thơ ra trận ta có thể thấy sức mạnh, niềm tin tưởng tuyệt đối của toàn Đảng, toàn dân vào nhà nước đã được tác giả khắc họa rõ nét.
