1. Cuộc đời của Kim Lân:
1.1. Quê quán của Kim Lân:
Nhà văn Kim Lân là một tài năng văn chương Việt Nam đã để lại dấu ấn trong lịch sử văn học đất nước. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo khó, ông phải bỏ học sớm để đi làm. Tuy nhiên, đam mê với văn học và tình yêu dành cho đời sống nông thôn Việt Nam đã thúc đẩy ông trở thành một nhà văn nổi tiếng.
Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, Kim Lân chỉ có thể hoàn thành học vấn đến bậc tiểu học và phải bỏ học để đi làm. Những người bạn cùng trang lứa của ông trong làng đều có cơ hội tiếp tục học lên trung học, đại học và trở thành các chuyên gia trong lĩnh vực của mình. Tuy nhiên, Kim Lân không để hoàn cảnh đó cản trở ước mơ của mình trong việc trở thành một nhà văn nổi tiếng.
Với sự thấu hiểu hoàn cảnh gia đình và nhận thức rõ ràng về sự cần cù và sự kiên trì, Kim Lân đã cố gắng học hành và sớm bắt đầu lo kiếm sống cho gia đình bằng cách đi phụ việc như sơn guốc, khắc tranh bình phong và làm những công việc khác. Kim Lân không chỉ là một người lao động chăm chỉ mà còn là một người năng động và tích cực tham gia vào các hoạt động văn nghệ ở địa phương. Ông đã vượt qua những khó khăn và thử thách để trở thành một trong những nhà văn nổi tiếng nhất của Việt Nam.
1.2. Sự nghiệp của Kim Lân:
Những tác phẩm của nhà văn Kim Lân thường xoay quanh cuộc sống của những người nông dân, những con người chịu đựng vất vả để nuôi sống gia đình và đất nước. Ông đã chinh phục độc giả bằng cách viết tình tiết cuộc sống sinh động, với cảm xúc chân thực và lời văn mộc mạc, dễ hiểu.
Năm 1955, ông cho ra mắt tập truyện ngắn “Nên vợ nên chồng” – một tác phẩm nổi tiếng của ông. Tập truyện này tập trung vào những vấn đề xã hội đương thời, như hôn nhân và gia đình. Những câu chuyện trong tập truyện này không chỉ tạo ra tiếng vang lớn trong giới văn học, mà còn được đưa lên màn ảnh nhỏ trong một bộ phim truyền hình nổi tiếng.
Không chỉ là một nhà văn, nhà văn Kim Lân còn là một nghệ sĩ đa tài. Ông tham gia diễn xuất trong nhiều bộ phim và kịch, mang đến những vai diễn đáng nhớ như vai lão Hạc trong phim “Làng Vũ Đại ngày ấy”, Lý Cựu trong phim “Chị Dậu”, và cụ Lang Tâm trong phim “Hà Nội 12 ngày đêm”. Với nghệ thuật diễn xuất tự nhiên và chân thật, ông đã góp phần xây dựng nên những tác phẩm điện ảnh và sân khấu đầy cảm hứng.
Nhà văn Kim Lân đã qua đời vào năm 2007, để lại cho đất nước những tác phẩm văn học và nghệ thuật đáng kính trọng. Sự nghiệp của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ tác giả và nghệ sĩ Việt Nam
2. Phong cách sáng tác của Kim Lân:
Nhà văn Kim Lân là một trong những nhà văn lớn của văn học Việt Nam, ông đã dành cả đời mình để khám phá và sáng tạo những tác phẩm văn học đầy ấn tượng về cuộc sống của những người nông dân nghèo khổ. Thông qua những câu chuyện ngắn về cuộc sống của người dân trong các làng quê vùng Kinh Bắc, nhà văn Kim Lân đã truyền tải những giá trị về sự thanh bạch, nhân nghĩa và tình người.
Nhà văn Kim Lân là một bậc thầy trong việc hiểu biết và đánh giá cao về cuộc sống của những người nông dân. Ông đã có những chia sẻ chân thành về cảm nhận về cuộc sống của họ, và những điều đó đã được thể hiện một cách rõ nét và sâu sắc trong các tác phẩm của ông. Những câu chuyện về đồng bào nghèo khổ và tình người được tác giả viết ra không chỉ để thể hiện những mặt trái của đời sống mà còn để giáo dục độc giả về tình cảm, tình yêu thương và lòng nhân ái.
Cách viết của nhà văn Kim Lân mang đậm phong cách bình dị nhưng đầy đặc sắc. Ông sử dụng ngôn ngữ rất tinh tế và sắc bén để thể hiện các tình huống, các trạng thái tâm lý của nhân vật. Điều đó làm cho các tác phẩm của ông trở nên sâu sắc, xúc động và đầy tính nhân văn. Ngoài ra, ông cũng là một nhà văn chuyên nghiệp, sử dụng cấu trúc truyện ngắn rất chặt chẽ, tạo nên một kết cấu logic và những cung bậc cảm xúc rõ ràng, giúp độc giả dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về ý nghĩa của câu chuyện.
3. Các tác phẩm tiêu biểu của Kim Lân:
Tuy sự nghiệp văn chương của nhà văn Kim Lân không quá đồ sộ, nhưng ông để lại trong tâm trí người đọc những ấn tượng khó quên về phong cách viết bình dị, tài hoa và khó trộn lẫn. Sự sáng tạo của ông luôn mang đậm dấu ấn cá nhân, gần gũi, đậm chất dân tộc. Ông đã và đang là một trong những tác giả kinh điển của văn học Việt Nam, để lại di sản văn chương vô giá cho đời sau.
Sự nghiệp viết truyện ngắn của Kim Lân bắt đầu từ năm 1941, với các tác phẩm của ông được đăng trên các báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy và Trung Bắc Chủ Nhật. Năm 1942, ông ra mắt truyện “Đứa con người vợ lẽ” trên báo Trung Bắc Chủ nhật, và từ đó hàng loạt tác phẩm của ông như “Đứa con người cô đầu”, “Người kép già”, “Nên vợ, nên chồng” và “Con mã mái” thường xuyên được đăng trên các báo Tiểu thuyết Thứ bảy và Trung Bắc Chủ nhật, thu hút sự quan tâm của độc giả.
Năm 1944, Kim Lân tham gia Ủy ban văn hóa cứu quốc. Khi cách mạng và kháng chiến bùng nổ, ông làm phóng viên cho các báo lực lượng vũ trang cách mạng như Chi Lăng, Xông pha, Dân quân Việt Bắc. Từ năm 1948, ông làm việc tại Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam. Trong thời gian này, ông viết truyện ngắn “Làng”. Sau hiệp định hòa bình 1954, nhà văn tiếp tục hoạt động ở các cơ quan văn học, làm báo và viết văn. Ông tiếp tục chuyên viết truyện ngắn về nông thôn Việt Nam – lĩnh vực mà ông am hiểu sâu sắc. “Vợ lúp xúp” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Kim Lân, được in trong tuyển tập “Con chó xấu xí”, trích từ tiểu thuyết “Xóm ngụ cư”. Bản thảo của tác phẩm đã bị thất lạc khi nó còn dang dở. Sau khi hòa bình lập lại năm 1954, Kim Lân dựa vào cốt truyện cũ viết lại thành vở “Vợ nghèo”. Sau nhiều năm không viết, năm 1969, ông viết truyện “Bà mẹ Cám”. Ông từng là thành viên Ban biên tập Nhà xuất bản Văn học và từng đảm nhiệm nhiều chức vụ như Giám đốc Trung tâm đào tạo cây bút trẻ, Biên tập viên tuần báo Văn nghệ và Nhà xuất bản Tác phẩm mới cho đến khi nghỉ hưu.
Những tác phẩm của Kim Lân rất rõ nét thể hiện tính tự truyện. Khi đọc các trang viết của ông, ta có thể cảm nhận được chúng đã được lọc từ cuộc đời ông, từ ngôi làng Chợ Giầu – Phù Lưu, quê hương ông, một ngôi làng cổ truyền thống văn hiến lịch sử với những con người bé nhỏ, lam lũ, vất vả, khốn khó nhưng rất nhân hậu, yêu quê hương và chăm chỉ lao động. Các nhân vật trong tác phẩm của ông có thể có hình thức bên ngoài xấu xí, thô kệch, nhưng bên trong lại chứa đựng chất người và tình người thấm đượm. Về tác phẩm của Kim Lân, nhà văn Nguyễn Khải đã thán phục và cho rằng ông là một trong ba nhà văn mà ông thần phục nhất, cùng với Nguyễn Tuân và Nam Cao. Tác phẩm Làng và Vợ nhặt đã khiến Nguyễn Khải xem Kim Lân như một “thần viết”, mượn tay người để viết nên những trang sách bất hủ.
Theo nhà phê bình văn học Trần Đăng Suyền, truyện “Vợ nhặt” không chỉ miêu tả chân thực, tinh tế tình cảnh của người nông dân nước ta trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện được bản chất tốt đẹp và sức sống kỳ diệu của họ. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ tinh tế để miêu tả diễn biến tâm trạng chuyển biến theo chiều hướng tích cực. Ý đồ nghệ thuật của Kim Lân là muốn tạo ra một tác phẩm không chỉ miêu tả khổ đau, mà còn là một thông điệp về hy vọng và tình yêu thương. Trong “Vợ nhặt”, Kim Lân đã thành công trong việc tạo dựng một câu chuyện đầy cảm xúc và nhân văn, khiến người đọc không chỉ cảm thấy sự khổ đau của nhân vật mà còn cảm nhận được tinh thần kiên cường, hy vọng và sự sống còn của họ. Tác giả đã miêu tả rất chân thật tình cảnh của những người nông dân khi đói khát, nhưng đồng thời cũng thể hiện được bản chất tốt đẹp và lòng nhân ái của họ. Trong cảnh cùng đường, đói khát, những người nông dân vẫn cưu mang, đùm bọc lẫn nhau, vẫn không bao giờ mất hết niềm tin và hướng về sự sống, về tương lai, với khát khao về một mái ấm gia đình hạnh phúc. Nhà văn Kim Lân đã tạo dựng cho mình một tượng đài nghệ thuật trong văn học Việt Nam hiện đại với truyện ngắn “Vợ nhặt”.
