Trong phong trào thơ ca cách mạng, tên Tố Hữu luôn tỏa sáng như một ngôi sao vĩ đại. Những bài thơ của ông không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt mà còn là những tia sáng rực rỡ, chiếu rọi cho niềm vui của Đảng, sức sống mãnh liệt của tuổi trẻ, và khát khao sống và hy sinh cho cách mạng. Trong danh sách những tác phẩm xuất sắc của ông, không thể không kể đến bài thơ "Khi con tu hú", một tác phẩm đậm chất tâm hồn, thể hiện niềm khao khát tự do của người chiến sĩ dưới bóng tù đày.
Bài thơ mở đầu bằng một khung cảnh mùa hè phô diễn vẻ đẹp tươi mới, sức sống tràn đầy. Từng từ ngôn ngữ trong trắng, dễ thấm, nhưng rất sâu lắng:
"Khi con tu hú gọi bầy Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần Vườn râm dậy tiếng ve ngân Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng vàng"
Nếu xuân về mang theo tiếng én ríu rít, thì hè đến với âm điệu chim tu hú gọi nhau giữa bầu trời. Điều này tạo nên bức tranh thiên nhiên rực rỡ, tràn ngập ánh sáng mặt trời, và âm nhạc của thiên nhiên.
Mùa hè là thời điểm mà lúa chín, bắp cất hoa, và trái cây ngọt dần. Công sức của người nông dân cuối cùng cũng được đền đáp. Niềm vui đầy ắp, và trái tim của nhà thơ đong đầy hân hoan. Âm nhạc của ve kêu lên như là một biểu tượng của sự tự do giữa không gian rộng lớn, đem lại ký ức về thời thơ ấu, và tình yêu với tự nhiên.
Nhưng nỗi vui của mùa hè lại làm nổi lên nỗi khát khao sâu thẳm trong trái tim của người tù binh. Họ muốn thoát ra khỏi những ranh giới chật hẹp, để tận hưởng tự do và hòa mình vào với cách mạng:
"Ta nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi"
Hè là thời gian nhiều hoạt động, nhưng trong lòng của người tù binh, nó là một niềm khao khát mãnh liệt, là tiếng gọi của sự tự do, của sự cống hiến. Tiếng tu hú cuối cùng của bài thơ như một lời kêu gọi mạnh mẽ, mong muốn được trở lại với cuộc sống của cách mạng, để được tự do, và để được sống theo niềm tin và lý ideal. Bằng cách này, bài thơ "Khi con tu hú" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt, mà còn là một biểu tượng cho sức mạnh và niềm tin của con người trong cuộc chiến tranh và cách mạng.
