1. Vẻ đẹp hung bạo của sông đà (Mẫu số 1)
Nguyễn Tuân nổi tiếng là nhà văn tài hoa với nét văn độc đáo. Ông thích những gì là dữ dằn, mãnh liệt của thiên nhiên, con người để đem vào trong thơ ca của mình. Thế nên tác phẩm của ông ta cảm nhận được sự hùng vĩ hiếm có của thiên nhiên. "Người lái đò sông Đà" là một trong những tác phẩm làm nổi bật nên tên tuổi của Nguyễn Tuân. Đây là một đoạn trích hay nằm trong Tùy bút sông Đà được xuất bản năm 1960. Người lái đò sông Đà chính là thành quả của chuyến đi thực tế của tác giả đến vùng đất Tây Bắc. Trong đoạn trích, tác giả đã tìm kiếm "chất vàng mười" của thiên nhiên và của những người dân lao động nơi đây.
Nguyễn Tuân và sông Đà tình cờ gặp nhau trong chuyến công tác lên Tây Bắc. Con sông hiện lên trước mắt ông như là một sự hùng vĩ của thiên nhiên. Vậy nên, mới gặp sông Đà thôi nhưng cứ như người bạn tri kỷ bấy lâu nay. Sông Đà trong mắt Nguyễn Tuân là một con sông nguyên sơ và tính cách đầy mạnh mẽ. Mở đầu đoạn trích, tác giả nhắc tới sông Đà qua hai câu thơ "Chúng thủy giai đông tẩu - Đà giang độc bắc lưu".
Ở "Người lái đò sông Đà", Nguyễn Tuân đã dành hết mực bút để miêu tả sông Đà đoạn thượng nguồn. Với cá nhân tác giả, đó là nơi sông Đà toát lên vẻ hung bạo nhất, nghiệt ngã nhưng cũng đầy những thử thách. Sự dữ dội của sông Đà còn được tác giả thể hiện bằng cách dùng những từ ngữ có tiết tấu nhanh, mạnh. Dòng sông ấy không chỉ có thác đá, mà còn dữ dội trên chính những vách đá thẳng đứng, hiểm trở "đá bờ sông dựng vách thành".
Để làm nổi bật thêm sự hùng vĩ, to lớn của dòng sông, tác giả còn thể hiện rõ nét lòng sông khúc ấy. Lòng sông như bị bóp nghẹt lại như một cái yết hầu "mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Có vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một yết hầu". Không chỉ dừng lại như thế thế, "đứng ở phía bờ bên này nhẹ tay đã có thể ném hòn đá qua bên kia vách.Có quãng con hổ, con nai còn có thể nhún một cái đã từ bờ bên này sang đến bờ bên kia"
Miêu tả bằng hình ảnh thực tế của sông Đà thôi là chưa đủ, tác giả còn chi tiết miêu tả cảm nhận của những người ngồi trên khoang đò quãng sông ấy "đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên các tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện". Dường như những vách đá dựng đứng đã khiến một góc nhìn thu hẹp lòng sông khi nhìn từ trên cao. Sự so sánh của Nguyễn Tuân là chuẩn xác đến từng chi tiết. Dường như ông đã xem xét kỹ lưỡng đến tận cùng dòng sông để cho người đọc thấy được vẻ kỳ bí của nó.
Sự hoang sơ, kỳ bí, hung bạo của sông Đà còn đặc biệt được tác giả miêu tả thông qua tiếng gió thổi. Tiếng gió trên sông Đà như thể là tiếng gầm rú của thiên nhiên bí ẩn, nó mang đến cho con người cảm giác rùng mình, gai người, ghê rợn. Nguyễn Tuân đã tinh tế, thể hiện được sự tài hoa khi miêu tả "dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió. Cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm". Có lẽ chỉ Nguyễn Tuân mới có đủ khả năng và sự tinh tế để miêu tả dòng sông hiện lên trước mắt người đọc một cách vô cùng đặc sắc như vậy. Câu văn diễn đạt theo móc xích với cấu trúc trùng điệp càng gợi lên hình ảnh con sông Đà đang vô cùng hung dữ, tàn bạo, độc ác, chỉ chực "lật ngửa bụng thuyền ra".
Những cái hút nước trên sông Đà cũng được hiện lên vô cùng đặc biệt. "Những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu". Tác giả đã phác họa lại những cái hút nước đó vô cùng man rợ.
Dường như ở đây không phải là một dòng sông mà là một con thủy quái khổng lồ đang muốn uy hiếp những người nào lại gần nó. Thế nên "không thuyền nào dám men gần những cái hút nước ấy". Dường như hút nước ở sông Đà trở thành nỗi ám ảnh với người lái đò nơi đây, họ chỉ muốn tránh mặt chứ không muốn đụng chạm tới nó. Bởi nếu không nhanh tay chèo láo để lướt qua quãng sông thì sẽ bị cái hút nó hút xuống, thuyền lật mà trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi không để lại một chút dấu vết, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới.
Âm thanh của thác nước càng làm con sông Đà hung bạo thêm. Nó giống như tiếng gầm rú của con quái vật nơi đầu nguồn, nó ám ảnh vang vọng vào cả những tâm trí những con người lái đò đi ngang qua nơi đây. Thế nên còn cả một khoảng cách xa nữa mới đến thác nhưng đã thấy tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên. Liệu còn có nhà văn nào đủ khả năng và tinh tế để có thể miêu tả chân thực nét rùng rợn, ghê sợ của tiếng thác nước như Nguyễn Tuân?
Nghe tiếng gầm rú của dòng sông ta như liên tưởng tới tiếng trách than, ai oán của con người xấu số. Tiếng nước thác nghe như van xin, oán trách, rồi lại khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Dường như Nguyễn Tuân đã nhân cách hóa dòng sông từ một thứ vô tri vô giác giờ lại trở thành như một con người vậy.
Mới vài phút trước còn nhẹ nhàng, dịu dàng nhưng chỉ đến phút sau tiếng thác đã được phóng to hết cỡ, như một sự phấn khích điên cuồng đến đáng sợ" nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu và rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn da trâu cháy bùng bùng". Chỉ với một sự miêu tả ngắn gọn không rõ ràng nhưng những gì là vẻ hung bạo, dữ tợn của con sông đã được lột tả hết. Nhưng qua đó ta mới càng thán phục sự tài hoa của Nguyễn Tuân qua từng câu chữ. Sự liên tưởng của ông có lẽ đã đạt tới thượng thừa chẳng ai sánh kịp, có ai lại đi lấy lửa để tả nước, lấy rừng tả sông. Chắc hẳn người đó phải có bộ óc dị tưởng mà táo bạo lắm mới dám làm như vậy.
Sự hung bạo của sông Đà còn có sự đóng góp của những bãi đá. Dường như khi miêu tả những bãi đá vô tri, vô giác trên đoạn thác sông Đà, Nguyễn Tuân đã tài tình, tinh tế nhân hóa khiến người đọc cảm nhận như đang miêu tả con người với tràn đầy sức sống mãnh liệt chứ không phải là vật vô tri, vô giác. Từng tảng đá được Nguyễn Tuân phác họa lên như một thân hình hài toàn vẹn có tính cách. Đá ở đây từ bao ngàn năm nay vẫn mai phục hết trong lòng sông, dường như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quanh nơi này, mỗi lần có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả dậy đề vồ lấy thuyền, lật ngược thuyền. Những cục đá bên dòng sông Đà như một đội quân hùng mạnh luôn chừng chực âm mưu "vồ lấy" lật đổ thuyền.
Những tính cách của tảng đá vô tri cũng được tác giả phác họa lên vô cùng rõ nét "mặt hòn đá nào trông cũng ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả cái mặt nước chỗ này". Nguyễn Tuân đã sử dụng những phẩm chất, tính từ để miêu tả ngoại hình, tính cách cho con người áp dụng vào cho những hòn đá nơi đây. Mỗi một sự góp mặt của tảng đá trên sông Đà này đều mang trên mình một sứ mệnh riêng "trông tưởng như nó đứng nó ngồi nó nằm tùy theo sở thích tự động của đá to đá bé. Nhưng hình như sông Đà đã bàn giao việc cho mỗi hòn".
Qua sự miêu tả của Nguyễn Tuân ta cảm nhận được sự hoang dại, hung bảo của những tảng đá. Trùng vi thạch trận của những phiến đá bày ra khiến ai đi qua đây đều cũng cảm thấy rợn người, khiếp sợ. Miêu tả đá mà Nguyễn Tuân dùng những từ ngữ như "hai đứa" làm người ta liên tưởng đến một đội quân đang bày binh bố trận chuẩn bị một cuộc chiến sinh tử.
Hưởng ứng với trùng vi thạch trận đá, "mặt trước hò la vang dậy quanh mình" chỉ cần tay lái yếu là bỏ mạng. Sự hung tợn của trận địa đá ở sông Đà đến ông lái đò vốn đã nhiều năm kinh nghiệm cũng phải gồng mình mới vượt qua được. Ấy thế như ma trận của dòng sông đó chỉ có một vòng vây "nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh. Cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông". Nguyễn Tuân được miêu tả việc vượt qua thác như cưỡi một con hổ. Chỉ cần "nắm chặt lấy cái bờm sóng đúng luồng rồi, bám chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh". Đó phải là ông lái đò đã sinh sống nơi đây nhiều năm, dày dạn kinh nghiệm lắm mới có thể đánh bại được trận địa mà sông Đà tạo ra.
Dường như sông Đà đoạn thượng nguồn ấy lúc nào cũng chừng chực cướp mạng sống của bất cứ người lái đò nào đi ngang qua đây. Ngay cả khi gần đến cửa sinh "bốn năm bọn thủy quân cửa ải nước bên bờ trái liên xô ra cảnh níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử". Nguyễn Tuân đã thể hiện sự tài hoa đầy tinh tế của mình khi miêu tả rõ nét những hình thù của bãi đá sông Đà "tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy".
Vẻ đẹp hung bạo của con sông Đà có lẽ sẽ còn mãi trường tồn với thời gian. Dù đôi lúc nó cuồng nộ, giận dữ như những con thủy quái, nó mang lại cho người ta cảm giác ghê rợn. Nhưng đó là một vẻ đẹp cực kỳ tự hào đầy kiêu hãnh. Và ta cũng phải khẳng định rằng chỉ có qua ngòi bút đầy tài hoa và tinh tế của Nguyễn Tuân mà những hình ảnh kiêu sa, hùng vĩ của sông Đà mới được lột tả hết.
Bằng góc nhìn chân thực, khách quan, Nguyễn Tuân đã phần nào thể hiện cho người đọc tưởng tượng dược sự cuốn hút của con sông Đà. Đọc những dòng tùy bút của tác giả về sông Đà giống như ta đang trải nghiệm trực tiếp hoàn cảnh đó, cảm nhận được sự hung bạo của sông Đà đến đáng sợ. Chính sự hung bạo, tàn nhẫn đó mà sông Đà đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc. Có lẽ Nguyễn Tuân thực sự đã tìm được thứ "vàng mười" mà ông ngày đêm đang theo đuổi.
Nếu bạn muốn so sánh một nét đẹp khác của sông đà qua tác phẩm người lái đò sông đà của nhà văn Nguyễn Tuân có thể tham khảo bài viết: Phân tích vẻ đẹp trữ tình của sông Đà chọn lọc hay nhất
2. Nghệ thuật phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông đà (Mẫu số 2)
Nguyễn Tuân là một cây bút tài hoa rất say mê đi tìm cái đẹp. Đến với các tác phẩm của ông, ta mới có thể thực sự cảm nhận được sự tinh tế trong cách dùng chữ cũng như sự sống động của các sự vật được ông miêu tả qua từng tác phẩm. Đặc biệt trong tác phẩm "Người lái đò sông Đà", hình ảnh con sông Đà hiện lên thật to lớn, hùng vĩ, dữ dội khiến ta thấy bản thân thật nhỏ bé trước thiên nhiên.
Sông Đà được nhà văn xây dựng thành một "nhân vật" có mặt suốt từ đầu đến cuối thiên tùy bút, tạo nên một giá trị vô cùng đặc sắc cho tác phẩm này. Dưới ngòi bút uyên bác và tài hoa của Nguyễn Tuân, sông Đà đã trở thành một vật sống có cá tính, tâm trạng, hoạt động chứ không phải vô tri, vô giác. Tác giả đã miêu tả khái quát: đây chính là con sông Tây Bắc hung bạo và trữ tình. Hai đặc điểm này được tác giả thể hiện xuyên suốt tác phẩm.
Cái hung bạo của con sông Đà không những chỉ được thể hiện qua sự hung bạo của những con thác, mà còn quang cảnh bao la, rộng lớn với vẻ đẹp bí ẩn đầy hoang sơ của dòng sông chảy giữa núi rừng Việt Bắc cũng góp phần không nhỏ vào thể hiện điều này. Tác giả đã cho người đọc như được chứng kiến tận mắt khung cảnh sông Đà, thỉnh thoảng lại dừng lại những pha "cận cảnh" thật tiêu biểu về sự dữ dằn này.
Đấy là những cảnh thật hiếm thấy như cảnh đá bờ sông dựng vách thành chỉ khi nào đến giữa trưa đúng giờ ngọ, mặt trời rọi đúng đỉnh đầu, chỗ ấy mới được đón nắng. Cách so sánh trên của tác giả đã gây được một ấn tượng sâu đậm trong trí óc người đọc về sự thẳng đứng của vách đá với độ cao ngút trời. Có chỗ vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu. Vì thế, lòng sông chảy bị thu hẹp đến mức mà đứng bờ bên này nhẹ tay ném hòn là đã có thể qua đến bờ bên kia, hẹp đến mức con hổ, con nai nhảy nhẹ là đã có thể vọt từ bờ bên này sang bờ bên kia mà không hề tốn nhiều chút sức lực. Ấn tượng về độ cao và thẳng của vách đá bờ sông, dòng chảy nhỏ hẹp như làm nổi bật lên những chi tiết ấn tượng, tiêu biểu và khiến liên tưởng bất ngờ - thiên nhiên bao la, rộng lớn đầy bí ẩn: Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè nóng bức mà cũng cảm thấy lạnh run người, như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào từ cái tầng nhà thứ mấy nào vừa phụt đèn điện. Nhà văn đã kết hợp hài hòa giữa các giác quan khác nhau để có thể so sánh làm nổi bật lên vẻ đẹp của vách đá thật mới mẻ, táo bạo. Vách thành dựng đứng gợi lên sự hiểm trở, hùng vĩ đầy bí ẩn, lòng sông lại hẹp gợi lên được những dòng nước chảy với vận tốc ghê gớm, dữ dằn của thác lũ.
Tính chất hung bạo của dòng sông còn được tác giả thể hiện qua cái dữ dằn của ghềnh sông với hợp sức của gió, của sóng và của đá. Dường như chúng là những mảnh ghép hoàn hảo phối hợp với nhau đầy ăn ý để tăng thêm sự đe dọa, uy hiếp tính mạng của những con người đi qua đây: quãng một ghềnh Hát Loong, dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, em cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng chực lấy mạng bất kỳ người lấy đò nào đi ngang qua đây. Ở đây, một phần câu văn như bị ngắt đứt ra thành từng khúc ngắn, gọn, điệp cấu trúc và tăng tiến, tạo sự thúc đẩy dồn nén, gấp gáp thúc đẩy sự hồi hộp, tò mò trong lòng người đọc.
Những cái hút nước khủng khiếp làm cho sông Đà thêm hung bạo phần nào: trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu. Vì nước bị hút quá mạnh nên xoáy thành từng vòng, phát ra những âm thanh được tác giả nhân cách hóa như tiếng thở của nước và kêu như cửa cống cái bị sặc do nước rất rợn người. Để làm gia tăng thêm sự hiểm nguy mà cái hút nước tạo ra, nhà văn đã kết hợp hài hòa giữa "tả" và "kể". Ở đây, yếu tố tự sự góp phần quan trọng kích thích, mở mang trí tưởng tượng đầy phong phú của người đọc. Nếu câu văn nêu trên thiên phần nhiều về tả thì hai câu dưới lại thiên phần nhiều về kể: Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý...ở khuỷnh sông dưới.
Những thác nước cũng phần nào làm nổi bật lên sự hung bạo, dữ dằn của sông Đà. Nhiều thác nước như bày sẵn thế trận, sẵn sàng đánh trả, cướp lấy mạng sống của người lái đò, lái mảng, đặc biệt với những người nào xuôi dòng, ở những nơi này, sông Đà được tác giả miêu tả như có cả một bầy thuỷ quái xung quanh vừa độc ác, hung bạo, xảo quyệt. Lúc thì thác nước chế nhạo, khiêu khích, khi thì lại gầm rú, gào thét như tiếng một con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu tre nứa nổ lửa, đang phá luống rừng. Thác nước lại được nhân đôi sức mạnh, sức tàn phá, tăng thêm sự nguy hiểm đối với sự sống của người lái đò vì sự góp mặt thêm của hàng ngàn tảng đá, to nhỏ khác nhau. Mỗi hòn đá được khắc họa như một quái vật từ ngàn năm vẫn kiên trì phục kích nơi này để bày thạch trận trong lòng sông. Mỗi lần thấy một con thuyền nào đi ngang qua là chúng lập tức vồ lấy thuyền. Tác giả nhân cách hóa và thổi sự sống vào cho những hòn đá vô tri, vô giác, gợi cho người đọc tưởng tượng ra được vẻ thô bạo, táo tợn của chúng như một lũ giặc khát máu điên cuồng.
Dưới ngòi bút của nhà văn tài hoa, vẻ đẹp hoang dại, huyền bí của sông Đà hiện lên thật dữ dằn nhưng cũng hết sức sinh động. Đây chính là tiềm năng lớn lao của Đà giang được con người chinh phục. Đây là "vàng trắng" quý báu của con người và đất nước chúng ta. Do đó, khi Nguyễn Tuân nói tới hình ảnh của những tua bin thủy điện cũng có nghĩa là ông muốn ca ngợi vai trò, vị trí của sông Đà trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của toàn Đảng, toàn dân ta.
3. Phân tích vẻ đẹp hung bạo sông đà (Mẫu số 3)
Ôi những dòng sông bắt nước từ đây
Mà khi về đất nước mình thì bắt lên câu hát
Những dòng sông yêu thương của quê hương, đất nước Việt Nam từ bao giờ đã trở thành nguồn cảm hứng sáng tác bất tận cho các nhà văn, nhà thơ. Dường như mỗi người trong số họ lại có một dòng sông để nhớ, để thương cho riêng mình. Nguyễn Hoàng Cầm da diết với sông Đuống đầy thân thương; Hoàng Phủ Ngọc Tường chìm đắm sông Hương đầy thơ mộng, trữ tình; thì Nguyễn Tuân lại đắm mình cho vẻ đẹp hung bạo, đầy dữ tợn của sông Đà. Với niềm say mê đắm đuối cùng vốn trí rộng lớn, Nguyễn Tuân đã vẽ ra những áng văn độc đáo "Người lái đò sông Đà".
Là cây đại thụ của rừng đầu nguồn văn học Việt Nam, Nguyễn Tuân luôn say mê tìm những cái phi thường, độc đáo trong từng sự vật, khám phá đến từng chân tơ, kẽ tóc, những áng văn của Nguyễn Tuân thể hiện hết tất cả những gì là uyên bác, độc nhất vô nhị trong tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống: lịch sử, âm nhạc, địa lý, quân sự, thể thao.
Ngay từ đầu tác phẩm, Nguyễn Tuân vẽ ra một sự bướng bỉnh, ngang ngược của con sông Đà
Mọi dòng sông đều chảy về hướng Đông
Duy chỉ có sông Đà là ngược dòng chảy theo hướng Bắc
Ngay sau lời giới thiệu đó, tác giả đã tỉ mỉ, chi tiết liệt kê tên gọi của 73 con thác độc dữ của sông Đà. Nhưng sự hùng vĩ, to lớn đầy bí ẩn của sông Đà không những chỉ được thể hiện qua cái thác nước chảy cuồn cuộn, mãnh liệt mà còn là cả những tảng đá luôn chừng chực ở hai bên bờ sông. Cái sừng sững, hùng vĩ đầy hung tợn của vách đá, lạnh lẽo tối ôm và hẹp lại của quãng sông được thể hiện rõ nét trước mắt người đọc với hàng loạt những hình ảnh, phép so sánh đầy độc đáo, táo bạo của tác giả. Đá hay bờ sông dựng đứng, cao ngút trời, mặt sông chỉ đứng lúc có mặt trời soi rọi thẳng đình đầu. Đi giữa mùa hè nóng nực qua vách đá cao vời vợi mà cũng cảm thấy lạnh đến rợn người như đứng ở hè một cái ngõ vọng lên một khung cửa sổ trên cái tầng thứ mấy của tòa nhà vừa tắt phụt đèn điện.
Sông Đà được miêu tả vô cùng dữ dằn, hung bạo, bí ẩn bởi nhiều yếu tố. Ở quãng mặt ghềnh Hát Loóng dài hàng ngàn cây số; nước, sóng, đá cứ xô vào nhau liên tục, cuồn cuộn gùn ghè suốt hàng ngàn năm như chỉ chừng chực lấy mạng bất kỳ người lái đò nào ngang qua đây. Diện mạo của sông Đà thật ghê gớm, hung bạo, dữ tợn chẳng khác nào tên đầu đường xó chợ đầy lưu manh chuyên gây gổ, làm hại người khác.
Những cái hút nước sông Đà còn đáng sợ hơn và thực sự trở nên hiểm nguy trong trang văn của Nguyễn Tuân. Với tham vọng đem đến cho người đọc cảm giác chân thực nhất về sự hung bạo của thác nước, Nguyễn Tuân đã tung ra một đội quân hùng hậu: văn chương, thể thao, điện ảnh, quân sự,...chỉ riêng trong đoạn văn nhỏ đã có rất nhiều phép so sánh độc đáo. Người đọc có thể dễ dàng hình dung lên sự khủng khiếp của cái hút nước trên sông Đà. Nước xoáy tít đáy, sâu hun hút như cái giếng bê tông thả xuống làm móng cầu. Nước được nhân cách hóa như có cả tiếng thở và kêu như cái cống bị sặc, có lúc ặc ặc nghe như vừa rót dầu sôi vào. Những người lái đò đi ngang qua đây mà thiếu kinh nghiệm, bản lĩnh vững vàng thì rất dễ bị lôi tuột xuống, trồng cây chuối ngược, đi ngầm dưới lòng sông, mươi phút sau mới tan tác ở quãng sông dưới. Chưa dừng lại ở đó, tác giả còn muốn người đọc liên tưởng tới những hình ảnh đầy táo bạo, hình ảnh một anh quay phim ngồi vào thuyền rồi cho cả mình, cả máy quay để thu ảnh, truyền đến cho người đọc cả một dòng sông đang sắp úp vào mình. Thiết nghĩ không cần đến sự mạo hiểm của anh quay phim ấy cũng đã đủ sống động như xem một bộ phim 3D khi chỉ cần đọc qua những lời văn của Nguyễn Tuân.
Nói đến sự tàn bạo, dữ tợn của sông Đà tất không thể thiếu đến sự dữ dằn của những con thác. Nguyễn Tuân đã chỉ điểm ra vài giọng điệu của con thác nghe đã thấy rợn người "Tiếng thác nghe như oán trách, rồi nghe như là van xin, rồi lại như khiêu khích, khi giọng gằn mà chế nhạo". Thế rồi nó đột nhiên gầm lên như một đàn trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu, rừng tre nứa, đang phá tan rừng lửa. Dưới ngòi bút tài hoa, tinh tế đầy táo bạo của Nguyễn Tuân, những con thác sông Đà không khác tí nào con thủy quái hung hãn đang trong cơn điên cuồng, khát máu, tức tối và tuyệt vọng. Cái độc lạ trong những trang văn của Nguyễn Tuân là ông dùng lửa để tả nước, lấy rừng tả thác. Đó quả là cách miêu tả vô cùng táo bạo có phần ngông cuồng trong chất tính cách của Nguyễn Tuân.
Hết đe dọa tính mạng người lái đò bằng thác hung dữ, sông Đà lại bày binh bố trận với dã tâm tàn bạo tiêu diệt mọi con thuyền. Sông Đà tung ra một lực lượng vô cùng hùng hậu, thiện chiến, với đủ mọi tướng tài bài, quân lính dữ tợn, ngang ngược. Bọn giặc đá còn âm mưu đầy bí ẩn phục kích những con thuyền. Thoạt nhìn qua đã thấy mặt sông trắng xóa cả một chân trời đá. Những hòn, tảng tưởng như nó đứng ngồi đầy tự nhiên. Nhưng quả thực không phải vậy, chúng đã được bày binh bố trận mục đích nhằm lấy mạng những con người đi ngang qua đây. Chúng giàn ba vòng vây cực kỳ nguy hiểm. Mỗi vòng vây, chúng lại mở rất nhiều cửa tử nhưng lại chỉ có duy nhất một cửa sinh. Cửa sinh đó lại được bố trí vô cùng hiểm trở đầy lắt léo, lúc bên phải, lúc bên trái, khi thì ở giữa. Vòng đầu, nó tỏ ra vẻ chủ quan, dễ tính đầy sơ hở để dụ những con thuyền tiến vào sâu bên trong sau đó tung ra đòn chí mạng là cú đánh khuýp quật vu hồi. Khi con thuyền đã bị sập bẫy, đá thác và sông nước nhất tề xông lên, cùng tác chiến, đánh hội đồng. Chúng đánh tới tấp, dồn dập, liên tục những đòn hiểm độc. Chúng âm mưu phá tan tất cả thuyền trưởng và thủy thủ ngay ở chân thác. Qua trí tưởng tượng vô cùng phong phú của Nguyễn Tuân, sông Đà hiện lên nguyên hình con thủy quái khổng lồ xảo quyệt, hung dữ, đầy dã tâm độc ác. Cứ thế, sự hiểm ác của sông Đà - kẻ thù số 1 của những con người nơi Tây Bắc cứ nhân lên gấp vạn trong liên tưởng của người đọc. Đọc những trang văn của Nguyễn Tuân mà ta như lạc vào những trận địa thiên la địa võng.
Nguyễn Tuân không những không dừng lại ở việc khắc họa sâu đậm vào tâm trí người đọc tính cách hung bạo, dữ tợn của dòng sông mà còn bộc lộ khát vọng cao cả của mình - khát vọng được cống hiến chút sức lực bé nhỏ vào sự nghiệp đổi mới của đất nước, vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Khi mới khám phá sự hung bạo của sông Đà, Nguyễn Tuân đã liên tưởng tới chiếc tua bin thủy điện lớn của sông Đà. Sông Đà hiện lên với hình ảnh là một dòng sông có sứ mệnh cao cả, cống hiến những gì là đẹp đẽ nhất cho đất nước.
Cái đẹp vốn tiềm tàng trong đời sống, vũ trụ nhưng để mà phát hiện được cái đẹp đó rồi khơi gợi sự say mê, tình yêu thương trong người đọc không phải là điều dễ dàng. Hãy nhớ điều này, chúng ta sẽ thêm trân trọng Nguyễn Tuân, người nghệ sĩ bằng niềm say mê bất tận với khám phá thiên nhiên, bằng tay phù thủy ngôn từ, đã giúp người đọc tưởng tượng được những vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và đắm say vào vẻ đẹp của sông Đà Tây Bắc. Chính trang văn của Nguyễn Tuân đã vun đắp thêm ở con người chúng ta tình yêu quê hương, đất nước thiết tha.
