1. Khái quát chung về bài thơ:
Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm: Bài thơ được viết vào khoảng mùa xuân năm 1948, thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp, sau khi tác giả và đồng đội trực tiếp chiến đấu tại chiến dịch Việt Bắc (Thu - Đông năm 1947) đập tan cuộc tấn công quy mô lớn của Pháp lên chiến khu Việt Bắc.
2. Phân tích vẻ đẹp tình đồng chí:
2.1. Vẻ đẹp của sự cảm thông, chia sẻ sâu sắc những tâm tư thầm kín:
- Thấu hiểu hoàn cảnh sống của nhau, thấu hiểu nỗi lòng riêng của những bạn trẻ, bày tỏ niềm nhớ thương và nặng tình với quê bạn:
"Thơ anh gửi bạn cùng cày
Gian nhà không mặc kệ gió giông"
- Hiểu về sự hi sinh cao cả và nỗi nhớ da diết của bao con người ở lại
+ Hình ảnh ẩn dụ giếng nước và cây đa gợi nên hình ảnh tình yêu quê hương, gia đình nơi hậu phương của người lính
+ Họ chung sống với nhau trong kí ức và nỗi nhớ ấy, giúp nhau vươn qua nỗi đau để mà chiến đấu
2.2. Vẻ đẹp của việc đồng cam cộng khổ với hoàn cảnh chiến đấu ác liệt, đau thương:
- Họ chia sẻ những khó khăn, vất vả, hy sinh của cuộc đời người lính "Sốt cả người vầng trán đẫm sương", "áo rách vai", "chân không giày"
- Họ cùng nhau vượt lên gian khổ, khó khăn của cuộc sống
+ Tác giả xây dựng những câu thơ chia sẻ, động viên nhau để lúc nào người đọc cũng nghĩ bạn nói đến bạn trước khi nói về mình nhau Cách nói thể hiện nét đẹp thương người như thương mình, trọng người hơn ta
+ Tình bạn bè, đồng nghiệp đã giúp họ vượt qua trên hoạn nạn
- Họ quên mình để bên nhau, giúp nhau vượt qua trên hoạn nạn và bao bàn tay ấm áp đã gửi vào nhau tình cảm
"Thương nhau tay ôm lấy bàn chân"
- Yêu thương nhau bằng tất cả tấm lòng chân tình sâu nặng với những cử chỉ ấm áp
- Họ cùng nhau vượt lên tất cả khó khăn với sự kiên cường và mạnh mẽ của tình bạn "miệng cười buốt giá"
→ Sức mạnh của tình đoàn kết được biểu hiện trong khó khăn gian khổ
=>Tham khảo thêm bài phân tích bài thơ Đồng chí để có thêm tư liệu cho bài viết
2.3 Biểu tượng cao đẹp về tình đồng chí:
- Tình đồng chí được rèn luyện khi họ bên nhau cùng làm nhiệm vụ đánh giặc
- Cũng ở nơi đó, ranh giới mong manh giữa sự sống còn và cái chết gần kề, tình đồng chí càng nồng nàn cao cả.
Đêm nay rừng vắng luôn
Đứng cạnh bên nhau đợi giặc tới
Đầu súng trăng treo
- Trên nền cảnh thiên nhiên kỳ vĩ nhưng cũng khốc liệt, hình ảnh người lính với tư thế sẵn sàng "chờ" giặc rất hiên ngang.
- Hai câu thơ cuối đối nhau rất chỉnh khi ngợi ca tình đồng chí giúp đỡ người lính đi qua mọi gian nan, thử thách của thiên nhiên.
- Hình ảnh "đầu súng trăng treo" chính là điểm mấu chốt để làm nổi bật bài thơ: đây là sự hoà quyện của tính hiện thực và huyền ảo.
+ Nghĩa ẩn dụ: người lính giương súng hướng lên bầu trời, người lính nhìn ra trăng treo lủng lẳng nơi nòng súng
+ Ý nghĩa biểu tượng: "súng" biểu tượng cuộc đấu tranh gian nan hiểm nguy, là sự tàn khốc của chiến tranh và "trăng" là biểu tượng dịu nhẹ, bình yên.
=> Hình ảnh này kết hợp, cô đọng vẻ đẹp tâm hồn người lính với sự tỏa sáng vẻ đẹp của tình đồng chí, khiến người lính ngay cả trong hiểm nguy vẫn bình thản, lãng mạn.
3. Giá trị nghệ thuật:
Ngôn ngữ thơ cô đọng hình ảnh chân thực gợi tả có sức khái quát cao, nhằm diễn tả cụ thể tình cảm thiêng liêng cao đẹp - tình đồng chí.
Giọng thơ sâu lắng, xúc động như lời tâm tình tha thiết.
4. Đoạn văn cảm nhận về tình đồng chí hay nhất:
Trong tác phẩm "Đồng chí" của tác giả Chính Hữu, hai từ "đồng chí" vang lên thật thiết tha và cảm động. Đồng chí là cùng chung ý chí, lí tưởng. Cùng với đó nó cũng là cách xưng hô của những con người trong cùng một đoàn thể cách mạng. Với tiêu đề Đồng chí, tác phẩm đã nói lên được bản chất cách mạng của tình cảm đồng đội, đồng thời cũng nói lên ý nghĩa sâu sắc của tình cảm đồng đội với nhau. Câu thơ thứ bảy trong bài thơ cũng chỉ gồm hai từ: "Đồng chí". Nếu không kể tiêu đề thì đây là lần duy nhất hai tiếng "đồng chí" xuất hiện được nêu trong tác phẩm và làm thành riêng một câu thơ. Câu thơ này có ý nghĩa quan trọng trong bố cục của toàn bộ tác phẩm. Câu thơ đánh dấu một mốc mới trong mạch cảm xúc và chan chứa nhiều ý nghĩa sâu xa. Sáu câu thơ đầu trong tác phẩm thể hiện tình đồng đội tri kỉ, đến đây được nâng lên thành tình đồng chí thiêng liêng. Những người đồng đội, đồng chí không chỉ có sự gắn bó thân tình mà còn là cùng chung chí hướng cao cả hướng đến một ngày mai độc lập tự do hòa bình. Những người đồng chí- chiến sĩ hoà mình trong mối giao cảm lớn lao của cả dân tộc cả tổ quốc. Gọi nhau là đồng chí nghĩa là đồng thời với tư cách họ là những con người cụ thể, là những cá thể, họ còn có tư cách quân nhân, tư cách của "một cây" trong sự giao kết của "rừng cây”, ta hình dung ra rừng cây bạt ngàn cùng nhau cố gắng chiến đấu, nghĩa là từng người không chỉ là riêng mình họ đoàn kết đồng cam cộng khổ cùng nhau. Hai từ đồng chí vừa thân mật và giản dị lại vừa cao quý và lớn lao là vì thế.
5. Bài văn cảm nhận vẻ đẹp của tình đồng chí thể hiện qua bài Đồng chí:
Bài thơ “Đồng chí” của tác giả Chính Hữu là một trong những bài thơ tiêu biểu sáng tác trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Đến với tác phẩm, để lại ấn tượng sâu sắc nhất với người đọc là tình đồng đội, đồng chí keo sơn gắn bó của những anh bộ đội cụ Hồ.
Mở đầu tác phẩm là dòng tâm tình của hai người bạn về quê nhà với những câu thơ mộc mạc và tự nhiên:
Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.
Quê hương anh là nơi miền đồng bằng khô cằn "nước mặn đồng chua", còn em ở vùng trung du bạc màu "đất đào thành sỏi đá". Cả hai vùng quê này là những vùng quê nghèo khó và không thể canh tác. Từ khắp miền của đất nước, buôngxuống cái cày, chiếc cuốc, mỗi người nông dân đều đến với chiến trường và họ "chẳng hẹn" mà lại gặp nhau, vì hoi có cùng mục đích chống giặc Pháp bảo vệ quê hương. Họ cùng nhau vượt lên gian khổ, hy sinh và những khó khăn vất vả:
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí!
Từ hai con người xa lạ đã quen nhau, cùng chia sẻ lý tưởng mục đích chiến đấu mà thành đồng đội của nhau. "Đầu bên đầu" là cùng chia sẻ lý tưởng và mục đích chiến đấu, "súng bên súng" là cùng sát cánh chiến đấu cùng nhau. Hình ảnh này được tác giả dùng gợi lên sự đoàn kết gắn bó của người lính. Khi cùng nhau chiến đấu, họ cũng cùng nhau san sẻ với nhau những khó khăn. Đêm tối nơi chiến khu với cái rét thấu xương, họ cùng chia nhau chiếc chăn, tiếp cho nhau hơi nóng mà đi qua cơn đói. Vì chính hành động đó nên giữa họ đã trở thành tri kỷ rồi nảy nở thành một thứ tình cảm thiêng liêng hơn. Đó là tình đồng chí. Hai chữ "Đồng chí" vang lên giữa muôn vàn gian khó, thiếu thốn về vật chất, nó không chỉ là kết thúc của đoạn thơ thứ nhất, mà còn là mở đầu để xây dựng bài thơ mới. Nó vang lên trong một tiếng kêu linh thiêng, mạnh mẽ và tràn đầy cảm xúc của những người chiến sĩ. Đó cũng là khẳng định của tác giả: Đồng chí là cùng chung hoàn cảnh, cùng chung lý tưởng, mục tiêu cách mạng, cùng hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau vượt lên khó khăn, gian khổ trong cuộc sống.
Vẻ đẹp của tình đồng chí còn được thể hiện kVẻ đẹp của tình đồng chí không chỉ được biểu hiện khi họ sẵn lòng san sẻ thông cảm sâu sa những khó khăn, tâm tư thầm kín của nhau:
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Căn nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Khi đã thành tri kỷ của nhau, khi tấm chăn đắp cùng gói lại, họ bắt đầu tâm sự với nhau những mối nhớ riêng của mình. Đó là sự nhớ gia đình, nỗi nhớ quê hương, nhớ về người thân yêu thương nơi chiến trường của mình. Tình đồng chí hiện lên rất sâu sắc, họ yêu bạn và thấu hiểu nhau. Tác giả đã sử dụng hình ảnh thân thuộc như đồng ruộng, giếng nước gốc đa, . .. để nhớ đến quê hương của họ. Đặc biệt từ "mặc kệ" được nhà viết dùng để biểu thị tinh thần quyết ra mặt trận của người chiến sĩ khi phải tay súng chống quân thù. Nỗi nhớ quê hương chính là động lực giúp anh vững vàng tay súng.
Tình đồng đội cũng được nhà thơ khắc hoạ rõ nét khi họ sẵn lòng giúp đỡ nhau lúc hoạn nạn:
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.
Nơi chiến trường, người lính phải vượt lên biết bao khó khăn thử thách. Trước hết đo là căn bệnh sốt rét ác tính, hiểm nguy và đặc biệt trong điều kiện chiến tranh thiếu thốn về thuốc men thì căn bệnh lại càng đáng ngại hơn nữa. Bị cơn sốt cao, cảm giác ớn lạnh dày vò các anh yêu cầu những người lính phải biết nghiến răng chịu đựng khó khăn, gian khổ, tự lực để vượt qua. Không chỉ thế, nơi đây cũng thiếu thốn vô cùng lớn về lương thực: áo sờn vai, quần thủng, chân không dép. Trong những hoàn cảnh khó khăn ở đây, nhiều anh trải qua ngày dưới chân không được che chở. Gian khó họ không hề than vãn, mà san sẻ giúp cho nhau "miệng cười buốt giá ";" yêu nhau tay cầm nắm bàn tay ".Chỉ cần một nụ cười hay chiếc nắm bàn tay nhỏ nhưng cũng đủ làm lòng lính sưởi ấm giữa cái lạnh, tạo cho họ niềm lạc quan và nghị lực vững vàng bước lên gian khó. Từ đó thấy rõ tinh thần kiên cường của người lính giữa khó khăn vất vả. Điều đó làm cho tình đồng chí càng thêm bền chặt và tạo nên khối đại đoàn kết của cuộc đấu tranh.
Tình đồng chí tốt đẹp nhất có thể được biểu thị trên mặt trận đấu tranh và rèn luyện qua thử thách gian vận làm
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
Thấy khoảng thời gian là "đêm nay" với khung cảnh là "rừng hoang" trong cái hoàn cảnh thời tiết giá lạnh là "sương muối" người lính đang đứng bên nhau trong tư thế "chờ" giặc tới. Đây là một tư thế chủ động và sẵn sàng tác chiến trong bất kỳ hoàn cảnh ế nào. Và khi đấy, ở một góc quan sát khác đó, tác giả đã phát hiện một hình ảnh lạ "đầu súng trăng treo". Vầng trăng sáng trên đầu trở thành người bạn luôn sát cánh với người lính, nó chiếu sáng và làm ấm áp tâm hồn người lính giữa hoàn cảnh lúc đương thời. Súng và trăng, thực tại và mơ mộng, chiến tranh và lý tưởng, chiến sĩ và thi sĩ, hiện thực và lãng mạn cứ đan cài với nhau dệt lên một câu thơ tuyệt đẹp. Sự kết hợp đó vừa cho ra hiện thực chiến trường ác liệt và gian khó lại tô đậm thêm nét đẹp tâm hồn của người lính. Hình ảnh đầu súng giống như một bức tượng đài sừng sững về tình đồng chí.
Bài thơ “Đồng chí” đã phác họa thành công hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ cùng tình cảm đồng chí đồng đội gắn bó keo sơn của họ. Điều này đã góp phần tạo nên thành công của bài thơ và khẳng định tên tuổi của tác giả Chính Hữu
