Bài văn mẫu thuyết minh về cây hoa phượng (Mẫu 1)

"Góc sân trường lập lòe hoa phượng đỏ
Hạ đến rồi hối hả những mùa thi
Áo dài ơi còn vương vấn điều gì
Để tiếng ve cứ nghẹn ngào nức nở"

Hoa phượng vĩ có cái tên thân thương là "hoa học trò" đây là biểu tượng của lứa tuổi học trò. Khi hoa phượng nở cũng là lúc báo hiệu hè về, báo hiệu một mùa thi, mùa chia ly sắp tới đối với các bạn học sinh.

Cái tên phượng vĩ được ghép theo chữ Hán Việt có nghĩa là đuôi của chim phượng. Hoa phượng vĩ có nhiều tên gọi khác nhau như xoan tây, điệp tây, đây là một loài thực vật có hoa sống chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt. Phượng vĩ được tìm thấy trong các cánh rừng ở miền tây Malagasy - Madagascar. Tại Việt Nam, phượng vĩ được người Pháp đưa vào khoảng những năm cuối thế kỷ 19 được trồng nhiều nhất ở các thành phố lớn như: Hải Phòng, Đà Nẵng, Sài Gòn... Phượng vĩ được trồng nhiều nhất trong khuôn viên các trường học để tạo cảnh quan xanh mát.

Phượng vĩ có thể phát triển tốt trên mọi loại địa hinh như ven biển, đồi núi, trung du. Một cây phượng vĩ trưởng thành có thể cao từ 15 - 20m với những tán lá tỏa rộng và dày tạo ra những bóng mát. Tuy nhiên tuổi thọ của phượng vĩ không dài, khoảng từ 30 đến 40 năm.

Thân cây phượng có lớp vỏ màu nâu nhạt, da xù xì. Thân cây to bằng một vòng tay người ôm hoặc nhỏ hơn tuỳ thuộc vào độ tuổi và sự sinh trưởng của cây. Rễ phượng ngoằn ngoèo, trồi lên mặt đất trông xa như những con trăn khổng lồ. Rễ cây ăn sâu xuống đất để giữ cây đứng vững và hút chất dinh dưỡng nuôi cây.

Lá phượng nhỏ, hình bầu dục, khi còn non có màu xanh nhạt và xanh đậm khi đã già. Lá phượng mọc đối xứng nhau, nhìn giống những chiếc lông chim. Tán phượng rộng, giống như chiếc ô khổng lồ. Vào mùa thu lá phượng chuyển vàng và rụng xuống đất chỉ còn trơ lại những cành củi khô. Nhưng khi đông qua đi, mùa xuân tới với không khí ấm áp và tiết trời lất phất mưa phùn, những búp phượng non căng tràn nhựa sống dần trồi ra từ những cành cây khô cằn.

Phượng vĩ bắt đầu nở hoa vào khoảng tháng 5 đến tháng 9. Hoa phượng vĩ có năm cánh đỏ tươi pha chút màu cam. Cánh phượng thứ năm dày hơn bốn cánh còn lại, nó mọc thẳng và điểm xuyết những đốm trắng hoặc vàng để thu hút những loài ong bướm tới hút mật. Ở giữa hoa là nhuỵ hoa hình bầu dục tạo điểm nhấn cho hoa. Hoa phượng mọc thành từng chùm. Những chùm phượng đỏ rực nhìn như những đốm lửa nhỏ tạo nên bức tranh mùa hạ thật đẹp. Hoa phượng vĩ trong tự nhiên có màu vàng. Quả phượng dài, dẹp, khi chín có màu nâu sậm, bên trong có nhiều hạt và quả phượng khô được làm dụng cụ âm nhạc.

Phượng vĩ phát triển tốt ở khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt, nó không sống được trong điều kiện khô hạn và đất mặn. Mùa sinh trưởng của phượng vĩ là vào mùa hè, đó là mùa chia tay, mùa thi tại Việt Nam chính vì vậy nó có tên gọi là "hoa học trò".

Ngoài việc che bóng mát và là tín hiệu báo mùa hè đã đến, cây phượng vĩ có rất nhiều công dụng khác. Nó được sử dụng cho các công trình, vỉa hè, đường phố. Cây có tán lá rộng, xanh tốt, hoa đẹp, hoa nở rất lâu, nên được trồng làm cảnh quan đô thị. Do có bộ rễ khỏe nên phượng vĩ thường dùng để chắn gió bão khi ở các vùng sát biển, đối với những cây lâu năm có thể lấy gỗ, làm đồ trang trí.

Trong Đông y, cây phượng vĩ là một bài thuốc trị bệnh hay. Rễ và vỏ của nó được dùng làm thuốc hạ nhiệt, trị sốt, sốt rét, giảm huyết áp. Tinh dầu ở vỏ và hoa phượng được bào chế dùng để xoa bóp, giảm căng thẳng, giúp chúng ta thư giãn sau những ngày dài làm việc mệt mỏi.

Hoa phượng vĩ không chỉ là một loài hoa đẹp rực rỡ mà nó còn mang trong mình ý nghĩa đặc biệt với lứa tuổi học trò, đây là biểu tượng của tuổi học sinh. Khi những tiếng ve kêu trong những tán lá phượng xanh, lấp ló những chùm hoa phượng đỏ, đó cũng là tín hiệu của mùa chia tay, rời xa mái trường, bạn bè. Hoa phượng vĩ như mối tình tuổi học trò còn e ấp, có những người qua mùa phượng nở mới tìm thấy nhau, cũng có người lạc nhau giữa mùa phượng nở. Những trang lưu bút không thể thiếu những cánh hoa phượng ép, ghép thành những con bướm thật đẹp. Bên cạnh đó, hoa phượng tím còn có ý nghĩa như một tình yêu lãng mạn, thuỷ chung.

Hoa phương chính là nguồn cảm hứng bất tận cho những nhà thơ, nhạc sĩ gửi gắm những tâm tình của mình vào đó:

"Anh đến với em vào một ngày trời đẹp nắng
Một ngày phượng hồng thắm trong đôi mắt buồn xa xăm
Phượng hay bâng khuâng tưởng chừng như cô đơn
Nên khi chiều xuống thấy vấn vương trong tâm hồn".

Cây phượng vĩ đã trở thành một biểu tượng của tuổi học trò. Dù năm tháng qua đi, cây phượng vĩ vẫn ở đó, khoe sắc, tô điểm cho đời, là nơi ghi dấu của biết bao thế hệ học trò.