Bài thơ "Nắng đã hanh rồi" của Vũ Quần Phương không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đẹp về quê hương mà còn chứa đựng nỗi niềm thương nhớ bâng khuâng của nhân vật trữ tình dành cho người em gái phương xa.
Với sự cảm nhận tinh tế của nhân vật trữ tình, cảnh vật quê hương hiện lên thật đẹp đẽ với nắng vàng hanh, tiếng sếu vang vọng, mây trắng xếp lớp, khói ủ mộng yên lành và tiếng xôn xao của tre mía. Cảnh sắc ấy thật bình dị, yên bình và thơ mộng.
Mỗi câu thơ là một nét vẽ tài tình tạo nên bức tranh sống động và có hồn về khung cảnh quê hương. Chắc hẳn Vũ Quần Phương là người yêu thiên nhiên và quê hương tha thiết mới có thể có những cảm nhận tinh tế như vậy và thổi hồn vào cảnh vật, khiến chúng trở nên lung linh.
Khung cảnh thiên nhiên trước sân nhà hiện lên tiêu điều, hiu hắt. Nhà thơ sử dụng láy vần “ay” để mở rộng không gian trước sân nhà vào mùa đông. Khi nhắc đến nhân vật “em xa nhà”, tác giả thể hiện nỗi nhớ nhung với cô gái ở xa.
Câu hỏi tu từ “em có muốn…” bộc lộ cảm xúc khát khao được gần gũi với người con gái phương xa. Cảnh nắng chiều luôn gợi lên nỗi niềm nhớ mong, vì buổi chiều là lúc con người sum họp sau một ngày dài, và cũng là lúc ngôi nhà trở nên thiếu vắng vì sự xa cách của người con gái.
Qua các khổ thơ, ta thấy tác giả chú trọng vào việc gieo vần ở cuối câu, tạo nên một nhịp cố định cho cả bài thơ. Ví dụ, trong khổ thơ đầu, vần được gieo là “ay” (bay, gày, hay), và trong khổ thơ thứ hai, vần được gieo là “anh” (tranh, lành, cành). Mỗi vần được gieo ở các câu 1, 2 và 4 của khổ thơ, tạo nên nhịp điệu dễ bắt theo của bài thơ.
Không chỉ là một bức tranh đẹp về cảnh quê, bài thơ còn chất chứa nỗi lòng của nhân vật “anh” gửi đến người “em” phương xa khi mùa đông về: “Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong” – Câu hỏi tu từ vang lên mang theo nỗi nhớ mong, khát khao gặp gỡ đến da diết của anh dành cho em. Tình yêu thiên nhiên hòa quyện với tình yêu đôi lứa đã mang đến những cảm xúc đặc biệt, lắng sâu cho bài thơ “Nắng đã hanh rồi”
