Xuân Diệu là một thi sĩ yêu thiên nhiên và cái đẹp một cách mãnh liệt, nhưng ẩn sau những vần thơ của ông lại là cảm giác chênh vênh, hụt hẫng. Tình yêu của ông luôn gắn liền với nỗi đau, niềm vui luôn đi cùng nỗi buồn, vì ông nhận ra rằng niềm vui không thể tồn tại vĩnh viễn. Cách ông nhìn thế giới là một sự chia đôi giữa bi kịch và lối ứng xử tích cực, như chúng ta có thể thấy trong bài thơ "Vội vàng".
Xuân Diệu yêu cuộc sống này đến say mê, muốn níu giữ mọi thứ, nhưng đồng thời cũng nhận ra bi kịch của sự sống. Cuộc sống trong mắt ông là một thiên đường, nhưng sự phát hiện ấy luôn đi kèm với một nỗi buồn sâu lắng. Thiên đường của Xuân Diệu không ở đâu xa xôi, mà nằm ngay trên mặt đất
Cuộc sống thật tươi đẹp khi mỗi sáng thần Vui gõ cửa. Điệp ngữ "Này đây" lặp lại bốn lần là tiếng reo vui của tác giả trước vẻ đẹp đơn giản nhưng đắm say của cuộc sống: ong bướm, yến anh, sắc xanh của đồng nội, non tơ của cành lá. Phép so sánh "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần" là một sự độc đáo trong thơ ca Việt Nam, khi Xuân Diệu đưa vẻ đẹp của con người vào trung tâm vũ trụ, khiến cuộc sống trở nên sống động và quyến rũ.
Tuy nhiên, mạch thơ vui đột ngột chuyển sang nỗi buồnCuộc sống tươi đẹp nhưng lại chứa đựng bi kịch. Xuân Diệu nhận ra rằng thời gian là một dòng chảy không ngừng, không bao giờ quay lại, và cuộc sống luôn đối mặt với sự hủy diệt của thời gianĐây là một cái nhìn mới mẻ và sâu sắc về thời gian, khác hẳn với quan niệm truyền thống về thời gian tuần hoàn. Xuân Diệu luôn cảm nhận được sự mất mát, chia ly trong cuộc sốngNỗi đau thấm vào từng cơn gió, tiếng chim, đặc biệt là trong tuổi trẻ đang khao khát sống. Quan niệm sống của Xuân Diệu nghiêng về cái "qua", cái "già" khiến thơ ông luôn có sự vội vàng, gấp gápXuân Diệu hiểu rằng chỉ có tình yêu sâu sắc với cuộc sống mới tạo ra nỗi đau khi thời gian trôi qua. Khát vọng của ông là chống lại quy luật tự nhiên, muốn níu giữ những khoảnh khắc đẹpNhưng ông cũng nhận ra rằng ý chí chủ quan không thể thắng được quy luật khách quan, nên ông chọn cách tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn
Hệ thống từ ngữ: ôm, riết, say, thâu, cắn tạo nên một cảm xúc mãnh liệt và cường tráng, thể hiện khát vọng sống hết mình. Câu kết bài thơ đầy sức sống và tình yêu cuộc đời. Xuân Diệu khuyến khích thế hệ trẻ hãy sống hết mình, trân trọng từng khoảnh khắc của tuổi trẻ, sống để ích cho bản thân và xã hội.
"Sống vội vàng" không có nghĩa là sống gấp gáp và ích kỷ, mà là thể hiện một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Qua những vần thơ, Xuân Diệu đã để lại cho đời một quan niệm nhân sinh mới mẻ, đầy nhiệt huyết và tinh thần sống tích cực. Hơn bảy thập kỷ sau khi bài thơ "Vội vàng" ra đời, những vần thơ của ông vẫn còn làm rung động bao trái tim. Với hơn 50 tác phẩm và hơn 400 bài thơ tình, Xuân Diệu đã làm phong phú thêm cho nền thi ca Việt Nam hiện đại
