Thơ không chỉ đơn thuần là cách để diễn đạt tâm trạng cá nhân, mà nó còn là tiếng nói đầu tiên của tâm hồn khi chạm đến bản chất của cuộc sống, như Nguyễn Đình Thi đã nói. Tác phẩm thơ phản ánh những cảm xúc sâu sắc mà nghệ sĩ đã trải qua, là kết quả của cuộc sống và trải nghiệm của họ. Thơ không tha thứ cho bất kỳ tình cảm nào mờ nhạt hay thiếu sâu sắc. Nếu một nhà thơ không thể viết với nước mắt, với máu của mình, không độ sâu với những cảm xúc của con người, thì tác phẩm thơ của họ sẽ mất đi sức sống và chỉ trở thành những dòng chữ không hồn, không cảm xúc.
Tố Hữu đã sáng tác tập thơ "Việt Bắc" với tâm trạng buồn bã, đầy xúc động khi phải nói lời tạm biệt với đồng bào ở Việt Bắc, nơi đó chứa đựng biết bao kỷ niệm đẹp và gắn bó. Mặc dù dường như là đối thoại giữa những người ở lại và những người ra đi, nhưng thực chất, đó là tiếng nói của tâm trí, là sự đắm chìm trong hoài niệm của tác giả.
Trong cuộc chia ly giữa những người ở lại và những người ra đi, những người ở lại là những người mở lời trước vì họ nhạy cảm cảm nhận được sự thay đổi của hoàn cảnh, làm cho họ trở nên lo lắng và bồn chồn không thể tĩnh lặng. Sử dụng những cung điệu dịu dàng của ca dao, những câu hỏi từ phía những người ở lại lan tỏa nỗi niềm vấn vương, lưu luyến:
"Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm ấy đong đầy, đắm chìm"
Những câu hỏi này không chỉ kể về thời gian đã qua mà còn làm nổi bật những kỷ niệm khó quên tại Việt Bắc, từ những ngày đầu của cuộc cách mạng với cuộc khởi nghĩa ở Bắc Sơn vào năm 1940, những năm tháng bắt đầu của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc. Đó là thời kỳ mà dân chúng đã cùng nhau vượt qua những gian khổ, chia sẻ niềm vui và nỗi buồn, thể hiện sự đoàn kết và lòng trung thành.
Tố Hữu đã vận dụng một cách sáng tạo những đại từ "mình - ta", phổ biến trong ca dao, để tạo nên một tiếng gọi thân thiết giữa những người ở lại và những người ra đi, từ đó tạo ra một tình cảm gắn bó sâu sắc, đẹp đẽ. Điều này tạo ra một hiệu ứng điệp ngôn mạnh mẽ, thể hiện sự day dứt, đắm chìm và lo lắng của người ở lại, cũng như là một lời nhắn nhủ ý nghĩa đến người ra đi, nhớ giữ trọn vẹn tình cảm với quê hương và cách mạng
