1. Soạn bài Thực hành chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận:
1.1. Câu 1 (trang 211 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Phân tích lỗi trong các đoạn văn:
Trong bài văn này, người viết đã mắc một số lỗi nghiêm trọng trong lập luận, ảnh hưởng đến tính thuyết phục và sự hiểu quả của bài văn. Dưới đây là một số lỗi cụ thể và cách khắc phục để cải thiện bài văn.
Lỗi: Luận cứ thiếu tính toàn diện
Vấn đề: Trong một số đoạn văn, người viết đã không trình bày đầy đủ các luận cứ để chứng minh định kiến của mình.
Cách khắc phục: Người viết nên cung cấp nhiều hơn các ví dụ cụ thể và rõ ràng để giải thích cho luận điểm của mình. Ngoài ra, cần tổng hợp các luận cứ của mình để tạo thành một lập luận hệ thống và toàn diện, đảm bảo tính thuyết phục và hiệu quả của bài văn.
Lỗi: Luận cứ không chặt chẽ, thiếu logic
Vấn đề: Trong một số đoạn văn, luận điểm không rõ ràng và không được minh chứng cụ thể.
Cách khắc phục: Người viết nên giải thích kỹ hơn về ý nghĩa của luận điểm và cung cấp thêm các ví dụ để giải thích cho luận điểm của mình. Đồng thời, cần phải xác định rõ các quan hệ giữa các luận cứ và đảm bảo tính chặt chẽ của luận cứ để đảm bảo tính logic và thuyết phục của lập luận.
Lỗi: Luận cứ không phù hợp với vấn đề
Vấn đề: Trong một số đoạn văn, người viết đã không tập trung vào vấn đề nghị luận chính.
Cách khắc phục: Người viết nên loại bỏ các chi tiết không liên quan và tập trung vào các luận điểm chính của mình. Đồng thời, cần xác định rõ các vấn đề liên quan đến đối tượng nghị luận để đảm bảo độ hiệu quả và tính thuyết phục của lập luận.
Lỗi: Luận cứ lan man, rườm rà
Vấn đề: Trong một số đoạn văn, người viết đã không tập trung vào vấn đề nghị luận chính và dẫn nhập quá rườm rà, lan man.
Cách khắc phục: Người viết nên tập trung vào các luận điểm chính của mình và loại bỏ các chi tiết không liên quan. Đồng thời, cần xác định rõ các vấn đề liên quan đến đối tượng nghị luận để đảm bảo tính thuyết phục và hiệu quả của bài văn.
Lỗi: Luận cứ nêu không đầy đủ
Vấn đề: Trong một số đoạn văn, người viết đã không trình bày đầy đủ các luận cứ để chứng minh định kiến của mình.
Cách khắc phục: Người viết nên cung cấp thêm các ví dụ cụ thể và rõ ràng để giải thích cho luận điểm của mình. Ngoài ra, cần xác định các khía cạnh của vấn đề và giải thích một cách rõ ràng để đảm bảo tính đầy đủ của luận cứ.
Các lỗi trên đều ảnh hưởng đến tính thuyết phục và hiệu quả của bài văn. Người viết cần tập trung vào xây dựng một lập luận hợp lý và thuyết phục để đảm bảo sự thành công của bài văn.
1.2. Câu 2 (trang 212 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):
Sửa lỗi
Để bổ sung thêm những luận cứ về giá trị nhận thứ của văn học dân gian, chúng ta có thể tập trung vào truyện cổ, ca dao, tục ngữ và sắp xếp chúng theo hệ thống nhất định để rõ ràng hơn. Văn học dân gian mang trong mình giá trị văn hoá và lịch sử đặc biệt, là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn học sau này. Chúng ta cần nhấn mạnh giá trị này trong các luận điểm của mình.
Cần nêu rõ luận điểm: “Người thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa... yêu đời, yêu người”. Điều này cho chúng ta thấy rằng tác giả muốn nhấn mạnh tình yêu đối với cuộc sống và con người trong câu chuyện. Chúng ta có thể phân tích thêm về tình yêu trong văn học và cách tác giả thể hiện nó để đưa ra các luận cứ cụ thể.
Sửa lại các luận cứ: Anh còn rất thèm người tới mức đã tự tay lăn một cây to chặn ngang giữa đường để được gặp mặt và trò chuyện với đoàn khách lên Sa Pa dù chỉ một vài phút,... Chúng ta có thể mở rộng ý này bằng cách thêm vào các chi tiết thú vị hơn về nhân vật trong câu chuyện, ví dụ như những suy nghĩ và cảm xúc của anh ta. Điều này sẽ giúp cho các luận cứ của chúng ta trở nên cụ thể và thuyết phục hơn.
Cần nêu lại luận điểm: Truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân đã biểu hiện được một niềm khát kháo sống, khát khao được yêu thương, chia sẻ ngay trong cảnh khốn cùng nhất. Chúng ta có thể bổ sung thêm một số luận cứ tiêu biểu ngắn gọn liên quan đến tình huống nhặt được vợ của Tràng, thái độ của bà cụ Tứ để phát triển ý này trước khi đưa ra kết luận. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể cân nhắc thêm các ý kiến khác của các nhà phê bình văn học về tác phẩm này để tăng tính thuyết phục của các luận cứ.
Có thể bỏ các luận cứ: “Nếu ai đã từng ra biển thì hẳn... và sóng đi đâu, về đâu” và thay bằng các luận cứ: “Thế giới tâm trạng của người đang yêu, nhất là với một trái tim dào dạt cảm xúc như Xuân Quỳnh. Vì thế, nhà thơ đã nói lên nhịp của trái tim đang yêu bằng nhịp của những con sóng cồn cào đầy bí ẩn: dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ.” Sẽ tốt hơn nếu chúng ta tập trung vào tình yêu trong văn học và sử dụng các ví dụ cụ thể để giải thích ý này. Chúng ta có thể tham khảo thêm những tác phẩm văn học khác để đưa ra các ví dụ đa dạng và phong phú hơn.
Cần nêu lại luận điểm: Tình yêu thương con người của Nguyễn Du, được gửi gắm vào mỗi trang Kiều, mỗi lời thơ “như khóc như than” cho thân phận con người “tài hoa bạc mệnh”. Chúng ta có thể phân tích thêm về tình yêu trong truyện Kiều và cách tác giả thể hiện nó để đưa ra các luận cứ cụ thể. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể kết hợp với những bài thơ khác của Nguyễn Du để tạo sự đa dạng cho các luận cứ của mình.
Các luận cứ cần được sắp xếp theo trình tự lôgic để trân trọng phẩm giá con người, cảm thông với nỗi đau của thân phận Kiều sao cho hợp lý. Chúng ta cần phải đưa ra các ví dụ cụ thể để giải thích rõ ràng cho các luận cứ của mình.
Có thể bỏ các luận cứ: “Cây xà nu là một loài cây họ thông, mọc rất nhiều trong khu rừng Tây Nguyên... sức sống mãnh liệt.” và thay bằng các luận cứ liên quan đến giá trị nhân đạo trong văn học dân gian. Chúng ta có thể tập trung vào giá trị nhân đạo và tính cách của nhân vật trong văn học dân gian để đưa ra các luận cứ.
Nêu lại luận điểm: “Văn học dân gian luôn hướng con người tới cái “chân, thiện, mĩ”. Chúng ta có thể bổ sung các luận cứ phù hợp để giải thích tại sao văn học dân gian là nền tảng cho văn học viết và chỉ ra các ví dụ cụ thể để chứng minh điều này. Văn học dân gian có sức ảnh hưởng lớn đến văn học và văn hóa Việt Nam, là nguồn tài liệu quý giá để tìm hiểu về lịch sử và văn hoá của đất nước. Chúng ta cần nhấn mạnh giá trị của văn học dân gian và cách nó ảnh hưởng đến văn học viết hiện đại.
2. Văn nghị luận là gì?
Văn nghị luận là một thể loại văn phong cơ bản của văn học, nhằm mục đích trình bày những quan điểm, tư tưởng của tác giả đối với một vấn đề nào đó. Trong văn nghị luận, tác giả sử dụng các lập luận, dẫn chứng và văn phong thuyết phục để giải thích và chứng minh cho độc giả về quan điểm của mình. Việc sử dụng các lập luận và dẫn chứng là rất quan trọng để xây dựng nên một tác phẩm văn nghị luận chất lượng cao.
Bên cạnh đó, văn nghị luận còn giúp tác giả truyền tải thông điệp của mình một cách rõ ràng và dễ hiểu hơn, từ đó giúp người đọc hoặc người nghe tiếp cận với tư tưởng và quan điểm của tác giả một cách dễ dàng và nhanh chóng. Thông qua văn nghị luận, tác giả còn có thể tạo sự đồng cảm với người đọc hoặc người nghe, giúp họ cảm thấy được đồng tình và hiểu rõ hơn về quan điểm của tác giả.
Văn nghị luận còn có khả năng tạo ấn tượng mạnh với độc giả hoặc người nghe, từ đó giúp tác giả tạo được sự chú ý và tạo ra ảnh hưởng đến đối tượng mà mình muốn hướng đến. Từ đó, văn nghị luận không chỉ là một thể loại văn phong phổ biến, mà còn là một công cụ quan trọng giúp tác giả truyền đạt thông điệp và tư tưởng của mình đến đối tượng mục tiêu một cách hiệu quả và thành công.
3. Đặc điểm của một bài văn nghị luận:
Mỗi bài văn nghị luận đều có chứa những luận điểm, luận cứ và lập luận. Vì vậy, việc hiểu rõ những khái niệm này là rất quan trọng để viết một bài văn nghị luận hiệu quả.
Luận điểm là ý kiến, quan điểm của tác giả được đưa ra trong bài văn nghị luận. Để thuyết phục độc giả, luận điểm cần được chứng minh bằng các luận cứ và dẫn chứng. Các luận cứ là những tài liệu, sự kiện hoặc dẫn chứng khác nhằm chứng minh cho luận điểm của tác giả.
Lập luận là cách tổ chức và vận dụng các luận cứ và dẫn chứng sao cho từng luận điểm được nổi bật và có sức thuyết phục. Lập luận bao gồm các phương pháp quy nạp, diễn dịch, phân tích, so sánh, tổng hợp để giải thích các luận điểm và chứng minh cho chúng.
Việc sử dụng các phương pháp lập luận hiệu quả có thể giúp cho bài văn nghị luận của bạn trở nên hấp dẫn và thuyết phục hơn. Hơn nữa, khi giải thích các luận điểm và chứng minh cho chúng một cách hợp lý, bạn có thể giúp cho độc giả hiểu một cách rõ ràng và thấu đáo hơn về những quan điểm của bạn.
Vì vậy, hãy lưu ý các khái niệm này khi viết bài văn nghị luận để có thể tạo ra những bài viết thuyết phục và ấn tượng với độc giả.
4. Bố cục của bài văn nghị luận:
Đặt vấn đề (mở bài)
Phần mở bài của một bài văn nghị luận là phần giúp người đọc hiểu được vấn đề mà bạn muốn đề cập trong bài viết. Để mở bài một cách hiệu quả, bạn cần giới thiệu vấn đề một cách ngắn gọn, dễ hiểu và hấp dẫn người đọc. Đặc biệt, bạn cần nêu rõ tầm quan trọng của vấn đề và các luận điểm cơ bản cần giải quyết. Bạn có thể sử dụng các câu hỏi, số liệu, ví dụ... để làm cho phần mở bài thêm sinh động và thu hút độc giả.
Giải quyết vấn đề (thân bài)
Phần thân bài là nơi để bạn diễn đạt các luận điểm của mình và đưa ra các dẫn chứng, ví dụ để thuyết phục người đọc. Bạn có thể sử dụng các thống kê, nghiên cứu, lập luận logic, và rõ ràng để độc giả có thể hiểu và chấp nhận quan điểm của bạn. Đồng thời, bạn cũng cần tránh sử dụng những từ ngữ khó hiểu hoặc quá chuyên ngành, tránh làm cho độc giả mất hứng thú khi đọc bài viết của bạn.
Kết thúc vấn đề (kết bài)
Phần kết bài là nơi để bạn tóm tắt lại tầm quan trọng của vấn đề và ý nghĩa của các luận điểm bạn đã trình bày. Bạn cần khẳng định lại quan điểm của mình và kết thúc bài viết một cách thuyết phục và đầy đủ. Ngoài ra, bạn có thể đưa ra những đề nghị, giải pháp... để giải quyết vấn đề nếu cần thiết. Bằng cách làm điều này, bạn sẽ giúp người đọc có được cái nhìn tổng quan về vấn đề và đồng thời đưa ra được giải pháp cho vấn đề đó.
Lưu ý khi viết bài văn nghị luận
Khi viết bài văn nghị luận, bạn cần phải lưu ý đến cách sắp xếp ý tưởng và các câu văn trong bài viết. Bài viết của bạn cần phải có tính logic, mạch lạc, dễ hiểu và sử dụng ngôn ngữ phù hợp với đối tượng đọc. Đồng thời, bạn cũng cần tránh sử dụng quá nhiều từ ngữ khó hiểu hoặc quá chuyên ngành, tránh làm cho độc giả mất hứng thú khi đọc bài viết của bạn. Bạn nên sử dụng các ví dụ cụ thể, số liệu, nghiên cứu để minh chứng cho quan điểm của mình và làm cho bài viết của mình trở nên sinh động và thuyết phục hơn
