Phân tích tác phẩm Hội tây của Nguyễn Khuyến

Hội tây

Nguyễn Khuyến nổi tiếng là một nhà văn trào phúng lỗi lạc trong dòng văn học trung đại của Việt Nam. Phong cách văn của ông nhẹ nhàng, kín đáo nhưng vô cùng sắc bén. Điều này thể hiện rõ nhất trong tác phẩm "Hội Tây", nơi ta thấy đỉnh cao của thơ trào phúng của Nguyễn Khuyến.

"Hội Tây" là một tác phẩm thơ đầy màu sắc về cả cấu trúc và nội dung. Ngay từ câu đầu tiên, tác giả đã đưa ra một hình ảnh sống động về một sự kiện vui nhộn được gọi là "hội Tây":

"Kìa hội Thăng Bình tiếng pháo reo."

"Hội Thăng Bình" là một ngày hội rộn ràng do các quan phương Tây tổ chức tại Thăng Bình. Nguyễn Khuyến, khi làm Bố Chánh tại Quảng Nam, đã trực tiếp chứng kiến ​​những lễ hội này. Tuy nhiên, một số cho rằng, "hội Thăng Bình" này là lễ hội của người Pháp tại Hà Nội để ăn mừng Cách mạng Pháp thành công tại quê hương. Họ tổ chức lễ hội để mừng cho dân Việt ở xứ An Nam, nhưng thực tế, đó không phải là một lễ hội truyền thống của dân tộc Việt Nam.

"Bao nhiêu cờ kéo với đèn treo. Bà quan tênh nghếch xem bơi trải, Thằng bé lom khom nghé hát chèo. Cậy sức cây đu nhiều chị nhún, Tham tiền cột mỡ lắm anh leo."

Bầu không khí của lễ hội trở nên sống động với những "cờ kéo" và "đèn treo" - hai điều phương Tây mang lại. Sự xuất hiện của chúng đã làm rõ rằng đây chỉ là lễ hội của người Pháp, không phải của chúng ta. Qua từng chi tiết, Nguyễn Khuyến mô tả một bức tranh lễ hội rực rỡ và sôi động. Mặc dù có vẻ như là lễ hội Tây, nhưng trò chơi và hoạt động vẫn mang tính dân tộc, nhưng cách mô tả của tác giả lại làm nổi bật sự kỳ lạ và lạc hậu của lễ hội. Mấy bà quý tộc thường lịch sự lại được miêu tả như những người vụng về, ngớ ngẩn. Phụ nữ và trẻ em đi xem người khác bơi trên bãi biển, nhưng mô tả lại cho thấy sự kém duyên và lố bịch. Trong khi trò đùa truyền thống như đánh đu lại được mô tả theo một cách kỳ lạ, khiến cho không gian vui vẻ trở nên lộn xộn và không còn duyên dáng.

"Khen ai khéo vẽ trò vui thế, Vui thế bao nhiêu nhục bấy nhiêu!"

Lễ hội vui vẻ, nhưng lại được khen là "vẽ trò" - một cách diễn đạt phê phán tích cực của tác giả về tính chất mất mát, hậu quả tiêu cực của lễ hội này. "Vẽ trò" là một cụm từ dùng để chỉ sự kiện lễ hội rầm rộ, nhưng không mang lại ý nghĩa hay giá trị nào đặc biệt. Nguyễn Khuyến châm biếm về việc các người tham dự lễ hội hăng hái mặc kệ danh dự, nhân phẩm của mình. Từ đó, ông tả ra một bức tranh về sự mất mát tự tôn của dân tộc, khi họ đưa mình vào vai trò một công cụ mua vui cho kẻ thù. Cảm xúc phẫn uất của tác giả truyền đạt qua từ ngữ châm biếm và thấu hiểu sâu sắc về sự mất mát của dân tộc