Tiểu sử nhà văn Trần Đăng Khoa
-
Ngày sinh: 24-4-1958
-
Quê quán: Làng Trực Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương
-
Gia đình:
- Anh trai: Trần Nhuận Minh, nhà thơ và nhà báo, từng là Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Ninh.
- Chị gái: Trần Thị Bình, hiện sống ở quê cùng với mẹ của Trần Đăng Khoa.
- Em gái: Trần Thị Thuý Giang, hiện làm giáo viên tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
Cuộc đời và sự nghiệp
Từ nhỏ, Trần Đăng Khoa đã được coi là thần đồng thơ văn. Ông bắt đầu viết thơ và đăng báo từ khi 8 tuổi. Năm 1968, khi mới 10 tuổi, tập thơ đầu tiên của ông, "Từ góc sân nhà em," được nhà xuất bản Kim Đồng xuất bản. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là bài thơ "Hạt gạo làng ta," sáng tác năm 1968, được thi sĩ Xuân Diệu hiệu đính và nhạc sĩ Trần Viết Bính phổ nhạc (1971).
Ngày 26 tháng 2 năm 1975, Trần Đăng Khoa nhập ngũ khi đang học lớp 10 tại trường phổ thông cấp 3 Nam Sách. Ông từng phục vụ tại Tiểu đoàn 691 Trung đoàn 2 Quân tăng cường Hải Hưng và sau đó là Quân chủng Hải quân. Ông cũng đã tham gia chiến đấu ở Chiến trường Tây Nam Việt Nam giai đoạn 1978-1979.
Sau khi rời quân ngũ, ông theo học tại Trường Viết văn Nguyễn Du và được cử sang học tại Viện Văn học Thế giới M. Gorki thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Nga. Khi trở về nước, ông làm biên tập viên Tạp chí Văn nghệ quân đội. Từ tháng 6 năm 2004, khi đã mang quân hàm thượng tá Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông chuyển sang công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, giữ chức Phó Trưởng ban Văn học Nghệ thuật và sau đó là Trưởng ban Văn học Nghệ thuật. Năm 2008, ông được phân công làm Giám đốc đầu tiên của Hệ phát thanh có hình VOVTV (nay là Kênh truyền hình Văn hóa - Du lịch Vietnam Journey). Đến giữa năm 2011, ông chuyển sang làm Phó Bí thư thường trực Đảng ủy Đài Tiếng nói Việt Nam. Hiện nay, ông là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khóa IX.
Sự nghiệp văn học
Phong cách
Trần Đăng Khoa luôn khắc họa quê hương và thiên nhiên trong từng tác phẩm của mình như một biểu tượng nghệ thuật giàu sức sống, thể hiện qua cảm xúc của một con người có nhiều kỷ niệm với mảnh đất quê hương. Thơ của ông không chỉ tươi trẻ và trong sáng mà còn sắc sảo, như những bài đồng dao với cách viết chữ uyển chuyển và lôi cuốn. Trong các tác phẩm của ông, âm nhạc không chỉ là giai điệu của tâm hồn mà còn có khả năng tạo hình và tạo nghĩa rất tinh tế.
Tác phẩm tiêu biểu
- Từ góc sân nhà em (1968)
- Góc sân và khoảng trời (1968, tái bản khoảng 30 lần, được dịch và xuất bản tại nhiều nước trên thế giới)
- Đi đánh thần Hạn (trường ca 4 chương, 1970)
- Thơ Trần Đăng Khoa (tập 1) (1970)
- Trường ca Trừng phạt (1973)
- Khúc hát người anh hùng (1974)
- Trường ca Giông bão (1983)
- Thơ Trần Đăng Khoa (tập 2) (1983)
- Bên cửa sổ máy bay (1986, 26 bài thơ)
- Chân dung và đối thoại (tiểu luận phê bình, 1998)
- Đảo chìm (tập truyện - ký, 2000, tái bản 25 lần đến đầu năm 2009)
- Hầu chuyện Thượng đế (đàm thoại văn học, 2015, gồm 80 bài)
- Đảo chìm Trường Sa (tuyển tập thơ văn, 2016)
Giải thưởng
- Ba lần được tặng giải thưởng thơ của báo Thiếu niên Tiền phong (1968, 1969, 1971)
- Giải nhất báo Văn nghệ (1982)
- Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (2001)
