Nguyễn Đình Chiểu, một người nổi tiếng với vai trò nhà thơ, nhà văn, thầy thuốc và thầy giáo ở miền Nam Việt Nam, đã để lại dấu ấn đậm nét với tác phẩm "Truyện lục Vân Tiên". Trong đó, đoạn "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga" là một ví dụ điển hình cho phong cách nghệ thuật và tư tưởng đạo lý của ông.
Tấm lòng nhân nghĩa được tôn vinh thông qua nhân vật Vân Tiên. Từ khi rời quê hương theo đuổi kiến thức, chàng đã sẵn sàng đương đầu với những khó khăn trên con đường. Vân Tiên không ngần ngại ra tay giúp đỡ nhân dân đang gặp khó khăn, bất kể nguy cơ hay nguy hiểm.
"Tôi xin ra sức anh hào, Cứu người cho khỏi lao đao buổi này”
Trước sự bất bình về hành động không công bằng của bọn cướp, Vân Tiên không ngần ngại thẳng thắn quở trách chúng:
"Kêu rằng: bớ đảng hung đồ, Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân".
Hành động nhân từ của Vân Tiên phản ánh tinh thần đạo đức cao đẹp, được coi là phản ánh của tư tưởng "Thương người như thể thương thân" trong dân tộc. Sự dũng cảm của chàng nho sinh Lục Vân Tiên được thể hiện qua cuộc đấu tranh với bọn cướp một cách không do dự.
“Vân Tiên tả đột hữu xông, Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang. Lâu la bốn phía vỡ tan, Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay. Phong Lai trở chẳng kịp tay, Bị Tiên một gậy thác rày thân vong".
Hình ảnh của Vân Tiên trong cuộc chiến này được so sánh với dũng tướng Triệu Tử Long, thể hiện lòng dũng cảm và quyết tâm bảo vệ công bằng. Với võ nghệ tài ba, Vân Tiên đã đánh bại tên cướp đầu sỏ và đuổi bọn còn lại đi tan tác. Chiến thắng này đã thể hiện sự cao thượng và quyết tâm của Vân Tiên.
Trải qua những khó khăn và nguy hiểm, Vân Tiên đã cứu thoát Kiều Nguyệt Nga và người hầu khỏi nguy cơ. Cuộc gặp gỡ giữa Kiều Nguyệt Nga và Lục Vân Tiên đã tạo ra một câu chuyện cảm động. Kiều Nguyệt Nga biểu hiện lòng biết ơn chân thành và tình cảm sâu nặng đối với Vân Tiên.
Đoạn trích này đã thành công trong việc vẽ nên hai nhân vật chính với đặc điểm rõ ràng. Vân Tiên là một anh hùng dũng cảm, tôn trọng đạo lý và nhân nghĩa, trong khi Kiều Nguyệt Nga là một người con gái dịu dàng, hiếu thảo và biết ơn. Câu chuyện này không chỉ là về sự xuất sắc trong võ nghệ, mà còn là về lòng nhân ái và tình cảm con người, tạo nên một bức tranh về đạo đức và tình yêu thương trong xã hội.
