Áp lực học tập là gì? Cách làm giảm áp lực trong học tập?

1. Áp lực học tập là gì?
Áp lực học tập là cảm giác căng thẳng, lo lắng, sợ hãi hay bất an khi phải đối mặt với những yêu cầu, kỳ vọng hay thử thách trong quá trình học tập. Điều này có thể xuất phát từ chính bản thân người học, từ gia đình, bạn bè, giáo viên hay xã hội. Áp lực học tập không phải là điều xấu, nếu biết cân bằng và điều chỉnh. Áp lực học tập có thể giúp người học tăng cường nỗ lực, trau dồi kỹ năng, rèn luyện ý chí và khả năng chịu đựng. Tuy nhiên, nếu áp lực ấy quá cao hoặc kéo dài, nó có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tâm lý và hiệu quả học tập của người học. Vì vậy, việc nhận biết và giải quyết áp lực học tập là rất quan trọng đối với mọi người.

2. Nguyên nhân và cách giải quyết:
2.1. Áp lực học tập tự đặt ra:
Bạn có thể có khát vọng cao để thúc đẩy bản thân đạt được điểm cao. Điều này có thể khiến bạn đặt nhiều áp lực lên chính mình. Vì vậy mà đôi khi bạn có thể cảm thấy như thể mình sẽ hối hận vì đã không học hành chăm chỉ nếu không đạt được điểm số mong muốn.

- Cách giải quyết:

Hãy nhớ rằng điểm số không định nghĩa một con người. Thành tích của bạn trong các kỳ thi và bài tập ở trường, cao đẳng hoặc đại học không phản ánh đúng giá trị mà bạn có thể mang lại. Mặc dù thành tích học tập rất lớn nhưng chúng sẽ không khiến bạn khác biệt với hàng trăm nghìn sinh viên khác có thành tích học tập tốt.

Nếu có xu hướng khắt khe với bản thân khi nói đến kết quả học tập, hãy dành chút thời gian để suy ngẫm về các kỹ năng, đặc điểm tính cách và sở thích của bạn. Có lẽ hãy cân nhắc việc theo đuổi nhiều hoạt động ngoại khóa hơn để thúc đẩy bản thân trở thành một học sinh toàn diện và tập trung vào việc tận hưởng việc học tập của mình.

Ngoài ra, hãy dành chút thời gian để suy ngẫm và tự hỏi tại sao bạn muốn đạt được điểm cao như vậy. Ví dụ, nếu muốn thành công trong cuộc sống, hãy chuyển hướng suy nghĩ và quyết tâm của bạn để tự nhủ rằng bất kể điểm số bạn đạt được là bao nhiêu, bạn cũng sẽ thành công.

Có vô số ví dụ về những người cực kỳ thành công nhưng lại không học giỏi ở trường cao đẳng hoặc đại học. Có thể đáng để nghiên cứu một số cá nhân này và bạn sẽ nhanh chóng nhận ra câu nói 'điểm số không định nghĩa con người' đúng đến mức nào.

2.2. Áp lực học tập từ khát vọng nghề nghiệp:
Bạn có mong muốn bước vào một nghề có tính cạnh tranh cao như luật, y học, công nghệ phần mềm hoặc tư vấn không? Nếu làm vậy, bạn có thể đặt áp lực học tập cao lên bản thân vì cần có điểm số cụ thể để vào nghề đó. Có thể bạn không biết mình muốn làm gì sau khi rời trường đại học, nhưng bạn vẫn muốn đạt được điểm cao để có nhiều lựa chọn nhất có thể.

- Cách giải quyết:

Nếu bạn biết mình muốn tham gia vào một lĩnh vực cạnh tranh đòi hỏi điểm số cụ thể thì điều quan trọng cần hiểu là có rất nhiều con đường dẫn đến hầu hết các ngành nghề.

Con đường phổ biến nhất có vẻ đáng mơ ước nhưng hãy nhớ rằng, đây là hành trình độc đáo của bạn và trải nghiệm thu được từ con đường ít thông thường hơn sẽ góp phần tạo nên giá trị mà chỉ có bạn sẽ mang lại cho công ty. Ví dụ: bạn có thể trở thành trợ lý pháp lý hoặc người học việc pháp lý trước khi đủ tiêu chuẩn làm luật sư.

Có lẽ con đường này sẽ mất nhiều thời gian hơn một chút, nhưng những kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc mà bạn có được trong chặng đường dài có thể mang lại cho bản thân lợi thế cạnh tranh về lâu dài.

Có thể bạn muốn trở thành bác sĩ và lo lắng về việc không đạt được điểm số mong muốn. Nếu không đạt được điểm để vào ngành y ngay khi tốt nghiệp đại học, bạn có thể lấy bằng đại học về một môn học khác, sau đó đăng ký các khóa học y khoa đầu vào sau đại học.

Vấn đề được đưa ra ở đây là nếu thực sự muốn điều gì đó, bạn sẽ không để một vài điểm kém ngăn cản bạn đạt được nó. Có thể cần phải kiên trì và dành nhiều thời gian hơn để đạt được mục tiêu của mình, nhưng cuối cùng, bạn sẽ trở thành một người kiên cường, quyết tâm và có động lực hơn.

Nếu bạn không hoàn toàn chắc chắn về những gì mình muốn làm nhưng vẫn lo lắng về điểm số ảnh hưởng đến triển vọng việc làm. Hãy biết rằng nhà tuyển dụng quan tâm nhiều hơn đến những kỹ năng mà bạn có thể mang lại để tăng thêm giá trị cho công ty của họ hơn là điểm số. Cách tốt nhất để đạt được các kỹ năng là tích lũy nhiều kinh nghiệm làm việc, điều này sẽ giúp tạo một CV nổi bật và mang đến cho bạn nhiều điều để nói trong các cuộc phỏng vấn.

Với kinh nghiệm làm việc đa dạng, chất lượng cao, bạn có thể giành được vị trí trước một người có thành tích học tập hoàn hảo nhưng chưa từng làm việc một ngày nào trong đời.

Ngoài ra, một điều khác cần lưu ý là nếu bạn nghĩ đến một công ty mơ ước khi học xong, nếu không đạt được điểm yêu cầu để đăng ký chương trình hoặc chương trình sau đại học của họ, bạn có thể tích lũy kinh nghiệm ở nơi khác, sau đó nhận được một công việc trong sự nghiệp mơ ước của bạn với tư cách là một nhân viên có kinh nghiệm thì sẽ tốt hơn cho đơn xin việc của bạn.

2.3. Áp lực từ gia đình:
Cha mẹ, gia đình và bạn bè có thể đặt kỳ vọng rất cao vào việc bạn đạt được điểm cao. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy như thể bạn sẽ làm họ thất vọng nếu không đạt được một số điểm nhất định. Việc những người thân yêu muốn bạn học giỏi là điều đương nhiên. Tuy nhiên, nếu điều đó khiến bạn căng thẳng, hãy nhớ rằng đây là cuộc sống và hành trình của bạn chứ không phải của họ. Nếu là một người cực kỳ quyết tâm thành công trong cuộc sống thì điểm số sẽ không phải là yếu tố ngăn cản bạn làm điều đó.

* Áp lực học tập từ kỳ thi sắp tới hoặc deadline

Khi sắp đến hạn kiểm tra hoặc bài tập, bạn có thể cảm thấy căng thẳng hơn. Điều này là khá bình thường. Tuy nhiên, nếu đặt quá nhiều áp lực cho bản thân khi sắp đến kỳ thi hoặc thời hạn, điều này có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe và tinh thần.

- Cách giải quyết

Chìa khóa để giảm bớt áp lực học tập trước ngày thi và thời hạn nộp bài là làm việc thông minh chứ không phải chăm chỉ. Hiểu những gì bạn sẽ được đánh giá và điều chỉnh việc học của mình xung quanh điều đó.

Cũng nên nhớ rằng các kỳ thi, trong hầu hết các trường hợp, có thể được thi lại. Điều này không có nghĩa là bạn không nên cố gắng nhiều trong lần thi đầu tiên, nhưng nếu thấy rằng mình thực sự cần một bằng cấp cụ thể để thực hiện một nguyện vọng nghề nghiệp nhất định, bạn luôn có thể thi lại thường xuyên ở mọi lứa tuổi/giai đoạn của cuộc đời.

Thay vì yêu cầu về mặt học thuật, nhiều công ty đang áp dụng các đánh giá dựa trên trò chơi, vì nhiều người cho rằng đây là những yếu tố dự đoán tốt hơn về sự thành công của ứng viên trong vai trò này.

* Áp lực học tập từ khóa học của bạn

Một số khóa học và bằng cấp có yêu cầu khắt khe hơn những khóa học khác. Nếu đang học một môn học đặc biệt khắt khe về mặt học thuật, chẳng hạn như môn STEM hoặc để lấy bằng cấp, bạn có thể dễ cảm thấy áp lực hơn. Áp lực học tập của bạn có thể được khuếch đại bởi học viện mà bạn đang theo học. Ví dụ, trường đại học thuộc nhóm Russell như Oxford hay Cambridge được biết đến là có nhiều thách thức về mặt học thuật hơn.

- Cách giải quyết

Nếu đăng ký vào một cơ sở giáo dục có thách thức về mặt học thuật hoặc đang theo học một khóa học nghiêm ngặt về mặt học thuật, nếu bạn đang gặp khó khăn, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ và hướng dẫn.

Có rất nhiều tài nguyên có sẵn từ trường đại học của bạn hoặc bên ngoài. Bạn có thể thấy hữu ích khi kết hợp các mẹo về năng suất và tổ chức vào thói quen để quản lý thời gian của mình tốt hơn. Điều này sẽ giúp bạn có được sự cân bằng giữa công việc và học tập tốt hơn, có nhiều thời gian hơn để bản thân thư giãn và theo đuổi các hoạt động khác, giúp giảm mức độ căng thẳng trong quá trình học.

2.4. So sánh bản thân với bạn bè hoặc đồng nghiệp:
Nếu có bản chất cạnh tranh, bạn có thể thấy mình hay so sánh điểm số của mình với bạn bè/đồng nghiệp. Điều này có thể không lành mạnh nếu nó khiến bạn tạo thêm áp lực cho bản thân trong việc học tập.

Một chút cạnh tranh thân thiện có thể giúp bạn luôn có động lực và đi đúng hướng. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy chán nản vì mọi người xung quanh dường như làm việc ít hơn và đạt điểm cao hơn, điều này có thể cản trở bạn.

- Cách giải quyết

Mặc dù điều này nghe có vẻ sáo rỗng nhưng bạn đang trên hành trình của riêng mình. Điểm số của bạn bè cao hơn bạn không có nghĩa là họ giỏi hơn bạn hoặc cho thấy họ sẽ thành công hơn trong cuộc sống. Điều đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Cuối cùng, nếu bạn bè của bạn đang làm rất tốt, hãy thay đổi suy nghĩ của bản thân để đánh giá cao rằng đây là một điều rất tích cực. Không chỉ cho họ mà còn cho bạn vì họ là một phần trong mạng lưới của bạn. Bạn không bao giờ biết tương lai sẽ ra sao nhưng bạn bè của bạn có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp bạn được giới thiệu và giới thiệu việc làm.

3. Hậu quả của áp lực học tập:
- Căng thẳng, lo âu, trầm cảm và mất ngủ. Các triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn gây suy giảm sức khỏe thể chất, làm giảm khả năng miễn dịch và dẫn đến các bệnh mãn tính.

- Sự mất cân bằng giữa học tập và cuộc sống. Học sinh bị áp lực học tập thường phải dành quá nhiều thời gian và năng lượng cho việc học, bỏ qua các hoạt động giải trí, thư giãn, giao tiếp và chăm sóc bản thân. Điều này làm giảm chất lượng cuộc sống và làm mất đi niềm vui sống.

- Mất tự tin và giá trị bản thân. Học sinh bị áp lực học tập thường tự đặt ra những mục tiêu quá cao hoặc không phù hợp với khả năng của mình, dẫn đến sự thất vọng và tự ti khi không đạt được. Họ cũng có xu hướng so sánh mình với người khác và cho rằng thành công hay thất bại trong học tập là tiêu chí duy nhất để đánh giá bản thân.

- Sự mất hứng thú và ý nghĩa với việc học. Áp lực học tập quá mức khiến con người thường coi việc học là một gánh nặng hay một nghĩa vụ bắt buộc, chứ không phải là một niềm đam mê hay một cơ hội để phát triển bản thân. Họ chỉ học để đáp ứng những yêu cầu bên ngoài, chứ không phải để khám phá kiến thức hay theo đuổi ước mơ.