Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là một hiện thực đẹp về tình mẹ con và sự hy sinh của phụ nữ Việt Nam trong thời chiến tranh. Tố Hữu mô tả hình ảnh của bà mẹ làm việc, trên ruộng cày, chăm sóc mầm non, với trái tim đau đớn cho con trẻ nhiều lần. Tất cả được truyền đạt qua nhịp thơ cuốn hút, gần gũi với độc giả:
"Heo heo gió núi, lâm thâm mưa phùn Bầm ra ruộng cày bầm run Chân lội dưới bùn, tay cấy mạ non Mạ non bầm cấy mấy đon Ruột gan bầm lại thương con mấy lần. Mưa phùn ướt áo tứ thân Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!”
Bài thơ bắt đầu với một câu hỏi đầy tình cảm, với tiếng gọi "bầm ơi" vừa thấm đẫm xót xa vừa chứa đựng tình thương. Hình ảnh của bà mẹ vượt qua khó khăn, chịu đựng lạnh lẽo, nhưng vẫn tiếp tục lao động vì yêu thương con và đất nước, là biểu tượng của vẻ đẹp hy sinh của phụ nữ Việt Nam.
Tố Hữu phác họa bức tranh cuộc sống của bà mẹ, với sự mệt mỏi và trớ trêu. Một người mẹ 7, 8 đứa con không bằng một người mẹ 9, 10. Hình ảnh của bà mẹ già tảo tần không chỉ là cụ Gái mà còn đại diện cho sự hy sinh của phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh.
Thơ thể hiện tình yêu thương của con, mong muốn điều tốt đẹp nhất cho bà mẹ. Dù con phải xa quê, nhưng tác giả khẳng định rằng tình thương mãi mãi không bao giờ phai nhạt. Bài thơ là sự tôn vinh cho đức tính của người mẹ, những người phụ nữ vĩ đại trong thời chiến tranh.
Ngoài ra, Tố Hữu cũng nhấn mạnh sự đoàn kết, ủng hộ của những người dân đối với quân đội. Bức tranh về cuộc sống và những người mẹ vệ quốc làm nền tảng cho sự động viên lớn. Tác giả sử dụng thể thơ lục bát và vần thơ 7 chữ để nhấn mạnh tình yêu thương đặc biệt của những người mẹ vĩ đại.
Bài thơ kết thúc với lời chúc cho bà mẹ yên tâm, khi con lớn lên, khi giặc tan, con sẽ trở về. Tình yêu mãi mãi, như tình mẹ dành cho con. Tố Hữu kết thúc bài thơ bằng những dòng thơ diệu kỳ:
“Con đi, con lớn lên rồi Chỉ thương bầm ở nhà ngồi nhớ con! Nhớ con, bầm nhé đừng buồn Giặc tan, con lại sớm hôm cùng bầm. Mẹ già tóc bạc hoa râm Chiều nay chắc cũng nghe thầm tiếng con…”
Những người con ra đi sẽ trưởng thành, nhưng bà mẹ vẫn nhớ con, vẫn dành cả cuộc đời để thương nhớ. Tác giả chia sẻ sự hiểu biết về tâm trạng của người mẹ ở lại và mong bà mẹ luôn yên tâm. Bài thơ là một tác phẩm ca ngợi tình mẹ con, là biểu tượng của sự hi sinh và tình thương vô bờ bến của phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh
