Trong thời đại hiện nay, nhiều sản phẩm tự nhiên, trước đây được xem là "hoang dại" và ít được sử dụng, nay lại trở nên được ưa chuộng bởi người tiêu dùng. Điều này là do những lợi ích sức khỏe của các loại sản phẩm này đang được ngày càng nhận thức rõ hơn. Kết quả là nhiều loại cây, rau, quả... vốn mọc hoang dại rất nhiều, nay đã trở thành những sản phẩm đặc sản quý giá.
Loại quả rụng đầy gốc không ai nhặt thành đặc sản Tây Bắc
Táo mèo (hay còn gọi là sơn tra) là một loại trái cây mọc tự nhiên tại các vùng núi cao Tây Bắc như Yên Bái, Lào Cai, Sơn La. Cây táo mèo có đặc điểm như thân gỗ nhỏ, cao từ 5-7m, lá nhỏ và mọc thành chùm. Quả táo mèo nhỏ gọn, ban đầu có màu xanh và chuyển sang vàng hoặc đỏ khi chín, mang hương vị chua chát đặc trưng.
Trước đây, táo mèo được xem là một loại quả dại, người dân địa phương chủ yếu sử dụng nó để làm thức ăn cho gia súc hoặc bỏ đi do vị chua khó ăn. Sự thiếu hiểu biết về giá trị dinh dưỡng và kinh tế của táo mèo đã khiến loại quả này bị bỏ quên trong một thời gian dài.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhờ nỗ lực của các nhà khoa học và người dân địa phương, táo mèo đã được khai thác và chế biến thành nhiều sản phẩm độc đáo như rượu táo mèo, mứt táo mèo, nước ép táo mèo và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe khác. Từ một loại quả dại trước đây, táo mèo nay đã trở thành một đặc sản quý giá của vùng Tây Bắc.
Việc khai thác và sử dụng táo mèo đã trở thành một nguồn thu nhập quan trọng cho người dân vùng Tây Bắc. Nhiều hộ gia đình thoát nghèo nhờ hoạt động trồng trọt và kinh doanh các sản phẩm từ táo mèo. Các hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ đã được thành lập để thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ táo mèo, góp phần cải thiện đời sống kinh tế và xã hội của người dân địa phương.
Ngoài lợi ích kinh tế, việc phát triển trồng táo mèo còn mang lại những lợi ích về môi trường. Cây táo mèo có khả năng chống xói mòn đất, cải thiện chất lượng đất và tăng độ che phủ của rừng. Việc phát triển trồng táo mèo bền vững giúp bảo tồn hệ sinh thái vùng núi và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Những sản phẩm đặc sắc từ táo mèo
Theo Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, táo mèo có nhiều tác dụng theo y học cổ truyền. Cụ thể, táo mèo có tác dụng thanh nhiệt, tán huyết ứ, kích thích tiêu hóa; có thể chủ trị các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, bệnh gan do lạm dụng rượu, giảm mỡ máu, và bổ thận.
Ngoài ra, táo mèo còn là nguồn giàu vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống ôxy hóa, và cải thiện sức khỏe của da. Loại quả này chứa nhiều axit hữu cơ, tannin và flavonoid, có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm cholesterol, và ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
Táo mèo đang được dùng để sản xuất các sản phẩm sau:
Rượu táo mèo là sản phẩm nổi tiếng và được ưa chuộng nhất được chế biến từ loại quả này. Rượu có hương vị đặc trưng, thơm ngon và có tác dụng tốt cho sức khỏe như hỗ trợ tiêu hóa, giảm căng thẳng, cải thiện tuần hoàn máu.
Quá trình làm rượu táo mèo đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm, từ việc chọn quả, ngâm rượu cho đến quá trình ủ.
Mứt táo mèo
Mứt táo mèo là món ăn vặt hấp dẫn, không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng. Mứ có vị chua chua, ngọt ngọt, rất thích hợp để thưởng thức cùng trà. Quá trình làm mứt khá đơn giản nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo để giữ được hương vị tự nhiên của táo mèo.
Nước ép táo mèo
Nước ép táo mèo là thức uống giải khát tuyệt vời, đặc biệt là vào những ngày hè nóng bức, cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường sức khỏe và làm đẹp da.
Táo mèo muối xổi
Táo mèo muối xổi là một món ăn vặt thú vị, có vị chua cay mặn ngọt với chút vị chát, rất hấp dẫn. Cách chế biến khá đơn giản, nhưng quan trọng là cần khử bớt được vị chát của táo mèo.
Để làm món này, người ta thường chọn những quả táo mèo nhỏ hoặc vừa, chín hồng. Sau khi gọt vỏ và bỏ hạt, họ bổ táo thành múi nhỏ và ngâm vào nước muối loãng khoảng 30 phút. Điều này giúp táo không bị thâm đen và giảm bớt vị chát. Sau đó, họ vớt táo ra, rửa sạch và để ráo nước, rồi trộn với muối, đường, ớt thái nhỏ và nước cốt chanh. Ướp khoảng 40 phút là món táo mèo muối xổi hoàn thành, có thể dùng làm món ăn vặt lý tưởng cho các chị em văn phòng.
Sản phẩm chăm sóc sức khỏe
Táo mèo được dùng để chế biến nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe như trà táo mèo, viên nén táo mèo, bột táo mèo. Những sản phẩm này không chỉ dễ sử dụng mà còn giữ nguyên được các dưỡng chất quý giá của táo mèo, hỗ trợ sức khỏe toàn diện.
Táo mèo từ một loại quả từng rụng đầy gốc không ai nhặt nay thành đặc sản Tây Bắc, sự thay đổi đó không chỉ nhờ vào việc nhận thức giá trị dinh dưỡng và kinh tế của nó mà còn nhờ vào những nỗ lực không ngừng của người dân và giới khoa học trong việc khai thác lợi ích từ loại quả này. Nó xứng đáng được coi là biểu tượng của sự thay đổi và phát triển của địa phương.
