Nhắc đến đặc sản Cà Mau, ngoài những cái tên quen thuộc như cua Cà Mau, bánh tằm gà cay, cá thòi lòi nướng, mật ong rừng U Minh,… còn có một món ngon dân dã nhưng không kém phần nổi tiếng khác. Đó là ba khía muối.
Ba khía là loài giáp xác thuộc họ cua, sống tập trung ở các khu vực bãi bồi, nhiều nhất là ở những rặng đước, mắm hoặc bờ vuông quanh rừng ngập mặn. Chúng có vẻ ngoài giống cua nhưng kích thước nhỏ hơn, nổi bật với lớp vỏ màu đỏ tía.
Theo người dân địa phương, ba khía có quanh năm nhưng tập trung nhiều nhất là khoảng từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch hàng năm. Thời điểm này, ba khía cũng đạt độ ngon và mẩy, chắc thịt nhất.
Ba khía có thể chế biến thành nhiều món ngon như ba khía rang me, ba khía luộc hèm, ba khía kho nghệ, ba khía hấp bia…, trong đó phổ biến nhất là món ba khía muối. Trước đây, người bản địa nghĩ ra cách muối ba khía để bảo quản nguyên liệu được lâu hơn nhưng dần dần, chúng lại trở thành đặc sản, thức quà quê được lòng cả du khách trong và ngoài nước.
Để làm ba khía muối ngon và chuẩn vị, những người có thâm niên trong nghề tại Cà Mau cho hay, ba khía phải được muối trong nước có độ mặn vừa đủ, ủ chừng một tuần là có thể thưởng thức.
Ba khía phải được thu mua từ các phiên chợ sớm, chọn những con còn tươi, sống khỏe, kích thước đồng đều rồi đem về rửa sạch kỹ lưỡng, giữ nguyên con. Người Cà Mau nhận xét, muối ba khía cũng được xem như một nghệ thuật bởi phải muối làm sao cho vị vừa ăn, không mặn, không nhạt. Nếu muối mặn, ba khía sẽ bị chát thịt, khó ăn, còn muối nhạt thì món ăn mau bủng, dễ hỏng.
Ba khía muối từ 3-5 ngày, hoặc một tuần là có thể ăn được. Trước khi ăn, người ta bóc mai ra, bẻ từng càng rồi trộn đều cùng các gia vị như chanh, đường, dứa, tỏi, ớt,… để giảm độ mặn và tăng hương vị riêng cho món ăn.
Riêng phần mai đầy gạch vàng ươm cũng được trộn với cơm, ăn rất béo ngậy và bùi, cả trẻ con lẫn người lớn đều thích.
