Hoàng Phủ Ngọc Tường mở đầu việc khám phá sông Hương từ một góc nhìn địa lý, mô tả nó như "bản trường ca của rừng già", với vẻ hùng vĩ "rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn" và sự dịu dàng "giữa màu đỏ chói lọi của hoa đỗ quyên rừng". Từ tinh tế của tác giả, sông Hương hiện lên như một cô gái Di-gan, tự do và mê hoặc. Việc so sánh sông Hương với một cô gái đẹp đang nằm ngủ giữa đồng hoa dại tạo ra một hình ảnh như trong truyện cổ tích, huyền thoại.
Trên đất Huế, sông Hương được mô tả như một người đi xa về "tâm trạng vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc" và "đường cong nhẹ nhàng sang cồn Hến như một tiếng 'vâng' của tình yêu". Hoàng Phủ Ngọc Tường khéo léo nắm bắt sự thống nhất giữa sông và thành phố, tạo ra một hình ảnh tình yêu sâu sắc, mặn nồng.
Sông Hương, trong viễn cảnh của tác giả, cũng là dòng sông của thời gian, mang theo những biến cố lịch sử của dân tộc Việt Nam. Từ sự hùng vĩ trong chiến tranh đến những giây phút bình yên của đời thường, sông Hương là biểu tượng của vẻ đẹp vô tận và sức sống không ngừng chuyển đổi. Cách tả của Hoàng Phủ Ngọc Tường đan xen giữa thời gian và không gian, giữa huyền thoại và hiện thực, tạo ra một bức tranh độc đáo về sông Hương
